Velayet davası sonuçları bakımından müşterek çocuğun hayatını doğrudan etkileyen davalardır. Velayet Davası başlıklı makalemizde velayete ilişkin kararların hangi davalarda ve hangi kıstaslarda verildiğinden bahsedilmiştir. Gerek velayet tesisi gerek değiştirilmesi gerekse kaldırılması davalarının en önemli sonucu velayet sahibinin belirlenmesi ve velayet kendisine bırakılmayan ebeveyn yönü ile kişisel ilişki tesis edilmesidir.
Yargılama sonunda velayet kendisine bırakılmayan taraf hakkında hakim, -istisnai haller dışında- çocukla kişisel ilişki kurulmasına karar verir. Hakimin vereceği bu karar ile velayete sahip olmayan ebeveyn ile çocuğun hangi sıklıkla, nerede, ne şekilde görüşeceği belirlenir. Hakim tüm bu belirlemeyi yaparken çocuğun yaşı, eğitim durumu ve yaşadığı yer gibi pek çok unsuru değerlendirir.
Çocuk ile kişisel ilişki hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir kişilik hakkı olduğundan bu haktan vazgeçilemez, feragat edilemez. Bu nedenle taraflar, kendi iradeleriyle bu haktan vazgeçemeyecekleri gibi örneğin nafaka borcunun ödenmemiş olması veyahut boşanma davasında kusurlu çıkılmış olması hallerinde dahi karşı tarafla kişisel ilişki kurulmasına engel olamazlar.
İçindekiler
Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Velayete ilişkin kararların yargılamada çoğunlukla boşanma davaları sonucunda verildiği görülür. Genel kural olarak eşler evli iken müşterek çocukların velayetine ortak şekilde sahip olurlar. Ancak boşanma sonrasında hakim taraflardan birine velayetin verilmesine karar verir. Anlaşmalı boşanma çocuk velayeti konusunda iradeyi eşlere bırakan bir sistemdir. Çekişmeli boşanma davasından farklı olarak taraflar, anlaşmalı boşanma davasında birlikte imzalayacakları protokol ile velayetin hangi eşte kalacağını kararlaştırabilirler. Ancak unutulmamalıdır ki anne ve babanın velayet konusunda yapmış oldukları anlaşma hakim için bağlayıcı değildir. Hakim ancak çocuğun menfaatine uygun düşüyor ise protokolü onaylar aksi halde çocuğun üstün yararını gözeterek takdir yetkisi uyarınca velayeti belirler.
Çocuğun velayeti kime verilir sorusunun doğrudan tek bir cevabı yoktur. Zira hakim her bir boşanma dosyasında, tarafların iddiaları, dosyaya sunulan deliller, aldırılan bilirkişi raporları uyarınca ayrı ayrı değerlendirme yaparak çocuğun velayetinin kime verileceğini belirler. Bu sebeple velayet kime verilir kime verilmez şeklinde bir liste yapmak mümkün olmasa da gerek kanunlar gerekse Yargıtay kararları uyarınca bir çerçeve çizmek mümkündür. Bu hususta henüz bir velayet davası açılmadan alanında uzman bir avukata danışılarak ihtimaller hakkında bilgi alınmasında fayda vardır.
Aldatmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Bu soru çekişmeli boşanma davalarında tarafların en çok sordukları sorulardan biridir. Önemle belirtmek gerekir ki eşlerin boşanma davasındaki kusurları velayet konusunda doğrudan belirleyici bir unsur değildir. Boşanma davasında kusurlu olan eş, çocuğun üstün yararı gözetildiğinde velayeti alabilir. Çünkü eş boşanma davasında kusurlu olsa dahi çocuğun bakım ve gözetiminde velayet davası yargılamasında kusursuz olan taraf olabilir.
Yukarıda yer verdiğimiz açıklamalardan da anlaşılacağı üzere boşanma davasındaki kusur hali velayet için kesin bir delil oluşturmaz. Boşanma davasının konusunun zina/aldatma olduğu emsal bir dava dosyasında Yargıtay aldattığı kesin olan annenin, çocukların yaşları ve babanın durumu göz önüne alındığında, velayeti alan taraf olması gerektiğine karar vermiştir.
Çocuğun Velayeti Kaç Yaşına Kadar Anneye Verilir?
Velayete ilişkin değerlendirme de velayet davası başlıklı yazımızda belirttiğimiz üzere bir takım unsurlar vardır. Bunlardan en önemlisi müşterek çocuğun yaşı ve ihtiyaçlarıdır. Hakim taraflar kendi aralarında anlaşmış olsalar dahi çocuğun ihtiyaçlarını gözeterek kararı yeniden ele almak zorundadır. Bu bağlamda hakim tarafların iddiaları, elde edilen deliller ve çocuğun beyanları doğrultusunda velayetin anne veya babaya verilmesine karar verir.
Yapılan değerlendirmeler sonucu çocuk kaç yaşında olursa olsun anne yanında kalması uygun görülmüş ve annenin bu konuda açık bir muvafakati var ise çocuğun velayeti anneye bırakılır. Peki bebeğin velayeti kime verilir diye sorulacak olursa, yerleşmiş Yargıtay içtihatları uyarınca küçük çocuğun bedensel ve ruhsal gelişimine engel teşkil edecek bir hal yok ise anne yanında kalmasına karar verilmektedir.
Velayet davası ve velayet taleplerin tamamında, dava dilekçesindeki beyanlar ve bilgiler, yargılama boyunca gerek çocuğun gerekse bu süreci yürütecek tarafların psikolojisi üzerinde oldukça önemli bir etkiye sahiptir. Süreci profesyonelce yürütmek ve daha sonra telafi edilemeyecek hak kayıpları yaşamamak adına, davanın en başında veya öncesinde, uzman boşanma avukatı ile sürecin takibi büyük önem arz etmektedir.
Av. Cansu İLHAN ERKUŞ
