Vasiyetnamenin iptali nedir? Vasiyetname miras bırakanın yazılı ve sözlü beyanlarıyla mirasını paylaştırmasıdır. Vasiyetname resmi şekilde yapılabileceği gibi, diğer geçerlilik koşullarına haiz olmak kaydıyla miras bırakanın el yazısıyla veya sözlü olarak da yapılabilir. Vasiyetname ile aşağıda ki işlemler yapılabilmektedir.
- Mirasçı atanabilir.
- Mirastan men etme yapılabilir.
- Kanuni mirasta mal paylaşımı yerine, miras bırakanın talebi doğrultusunda mal paylaşımı yapılabilir.
- Art mirasçı veya yedek mirasçı atanabilir.
- Mirasçılara miras için yükümlülük ve belirli şartlar getirilebilir.
Vasiyetname miras bırakanın tek taraflı irade beyanı ile terekesinin geleceğini belirlediği sözleşmedir. Vasiyetnamenin karşı tarafa iletilmesine, karşı tarafında vasiyetnameyi kabul etmesine gerek yoktur.
Vasiyetname ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için vasiyetname nedir adlı yazımızın üzerine tıklayarak ilgili yazıyı okuyabilirsiniz.
Vasiyetnameler Sulh Hukuk Hakimliği tarafından teslimden itibaren 1 ay içinde açılmaktadır. Sulh Hukuk Hakimi vasiyetnamenin geçerli olup olmadığına bakmaksızın vasiyeti açar, okur ve ilgililerine tebliğ eder. Aşağıda açıklayacağımız bazı sebepler doğrultusunda vasiyetnamenin iptal edilmesi için dava açılarak vasiyetname iptal ettirilebilmektedir. Buna vasiyetnamenin iptali denir.
İçindekiler
Vasiyetnamenin İptal Davası
Vasiyetname geçerlilik koşullarına haiz olmasa bile kesin hükümsüzlüğüne karar verilememektedir. Kanun koyucu şartları varsa vasiyetnamenin iptal edilebilir olması gerektiğini belirtmiştir. Bu sebeple kural olarak başta her türlü vasiyetname geçerli sayılacak olup, ancak vasiyetnamenin geçersizliği için vasiyetnamenin iptali davası açmak gerekecektir. Dava sonunda aşağıda ki sayılan hallerden biri mevcutsa vasiyetname iptal edilecek ve artık geçersiz sayılacaktır. Bu haller;
- Vasiyetname aldatma, kokutma veya yanılma hallerinin mevcudiyetinde yapılmışsa,
- Vasiyetname hukuka ve ahlaka aykırı ise,
- Vasiyetname miras bırakanın tasarruf ehliyeti olmadığı sırada yapılmışsa,
- Vasiyetname kanunda belirlenen şekil şartlarına aykırı yapılmış olması halleridir.
Dava yoluyla vasiyetnamenin tamamının iptali istenebileceği gibi bir kısmının da iptali istenebilecektir.
Vasiyetnamenin İptal Davasında Dava Açma Süresi
Kanun koyucu vasiyetnamenin iptali davası için 3 farklı dava açma süresi ön görmüştür.
Ana kural burada davacının vasiyetnameyi, kendisinin hak sahibi olduğunu ve iptal sebebini öğrenmesinden itibaren 1 yıl içinde dava açmasıdır. Bu bir 1 yıllık süre dava açma için hak düşürücü süredir.
Kanun koyucu yine vasiyetnamenin açılmasından itibaren iyi niyetli davalılara karşı her halikarda 10 yıllık süre içinde dava açılmasını düzenlemiştir. Bu 10 yıllık süre herhangi bir sebeple davacının vasiyetnameyi, kendisinin hak sahibi olduğunu ve iptal sebebini öğrenememesi halinde geçerlidir. Yine bunlar öğrenildikten sonra öğrenmeden itibaren 1 yıl içinde ve her halikarda 10 yıllık süre geçirilmeden iptal davası açılması gerekecektir.
Son olarak ise kanun koyucu davalıların kötü niyetli olması hâlinde vasiyetnamenin açılmasından itibaren 20 yıl geçmekle dava açma hakkının düşeceğini belirtmiştir. 20 yıllık süre içinde davacının vasiyetnameyi, kendisinin hak sahibi olduğunu ve iptal sebebini öğrenememesi ve davalıların bunu kötü niyetli olarak kendisinden gizlemesi gerekmektedir. Davacı öğrendikten sonra 1 yıl içinde 20 yıllık süreyi tüketmeden dava açmak zorundadır.
Vasiyetnameden Dönme
Vasiyetnameden dönme ve vasiyetnamenin iptali her ne kadar sonuç olarak vasiyeti ortadan kaldırsa da aralarında bazı farklar bulunmaktadır. Vasiyetin iptali mirasçı tarafından yapılabilecekken mirastan dönme miras bırakan tarafından yapılmaktadır. Vasiyetnameden dönme kanunen 3 şekilde yapılabilmektedir. Bunlardan ilki yeni vasiyetname yapılması halidir. Burada miras bırakan yeni bir vasiyetname yaparak eski vasiyetnamesinden dönecektir. İkinci dönme hali miras bırakan vasiyetnameyi yok ederek vasiyetinden dönebilecektir. Burada kaza sonucunda veya üçüncü kişinin kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmayan vasiyetnamelerde hükümsüz kalacaktır. Ancak bu durumda tazminat isteme hakkı saklıdır. Vasiyetnameden dönme son olarak ise miras bırakanın sonradan yaptığı tasarruflarla da olabilmektedir. Burada miras bırakan, önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın yeni bir vasiyetname yaparsa ve bu vasiyetname kuşkuya yer bırakmayacak surette önceki vasiyetnameyi tamamlamadıkça, sonraki vasiyetname eski vasiyetnamenin yerini alır. Miras bırakan tarafından belirli mal bırakma vasiyeti de, vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe, miras bırakanın sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkabilir.
Vasiyetnamenin İptali İle Tenkis Davası Arasında ki Farklar
Vasiyetnamenin iptali davası ile tenkis davası arasında bazı farklar vardır. Vasiyetnamenin iptaline yönelik açılacak davada yukarıda belirttiğimiz sebeplerin varlığı halinde vasiyetnamenin tamamının veya bir kısmının iptali talep edilmektedir. Oysa ki tenkis davasında herhangi bir sebebe gerek olmadan saklı paylı miras hakkı ihlal edilen mirasçı saklı payını geri almayı talep etmektedir.
İptal davası vasiyet alacaklısı veya mirasçı tarafından açılabilir. İptal davası için görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olup, yetkili mahkeme ise miras bırakanın son yerleşim yerinde ki mahkemesidir.
Buna karşılık tenkis davası ancak saklı paylı mirasçı tarafından açılabilir. Bu davada görevli ve yetkili mahkeme iptal davası ile aynıdır.
Vasiyetnamenin iptali davaları birçok teknik, şekli ve hukuki detayı bünyesinde barındırdığından bu davaların bir miras avukatı ile yürütülmesi hak kaybı yaşanmaması adına önem arz etmektedir.
