Uyuşturucu madde ticareti suçu nedir? Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden, ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden ve bulunduran kişi bu suçu işlemiş olmaktadır. Bu suç Türk Ceza Kanunu madde 188 ve devamında düzenlenmiştir. TCK’da kamunun sağlığına karşı işlenen suçlar başlığı altında düzenlediği için bu suçta korunan hukuki yarar kamunun sağlığıdır.
Bu suçun faili herkes olabilmektedir. Kişinin suçun tipiklik unsurunu tüm şartlarıyla yerine getirmesi ile suç vücut bulur. Şayet suç, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmişse TCK Md. 189 gereğince tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
Uyuşturucu madde ticareti suçu seçimlik maddesinin hareketli bir suç türü olduğu için söz konusu seçimlik hareketlerin neler olduğunu açıklamakta fayda vardır. İlgili hareketler TCK’nın 188. Maddenin 1. ve 3. Fıkralarında belirtilmiştir.
İçindekiler
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Gerçekleştirilme Şekilleri
TCK madde 188 de ki uyuşturucu madde ticareti suçu oluşması için fail tarafından aşağıda ki eylemlerden birinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
TCK md. 188 fıkra 1 ve 3’e göre;
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi,
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi bu suçu işlemektedir.
İmal etmekten kasıt; Uyuşturucu madde olsun veya olmasın uyuşturucu yapımı için kullanılan ham maddenin işlemden geçirilerek yeni bir uyuşturucu madde elde edilmesi işlemine denir.
İthal etmekten kasıt; Uyuşturucu maddenin bir ülkeden başka bir ülkeye alınması işlemine denir. Örneğin yurt dışından Türkiye’ye yasa dışı yollarla uyuşturucu getirilmesi gibi.
İhraç etmekten kasıt; Uyuşturucu maddenin bir ülkeden başka bir ülkeye yasa dışı yollarla gönderilmesi işlemine denir. Örneğin Türkiye’den farklı bir ülkeye uyuşturucunun gönderilmesi gibi.
Satmak; Uyuşturucu madde ticareti suçu oluşması için satmak; uyuşturucu maddenin bir bedel karşılığında başkasına devredilmesi demektir.
Satışa arz etmek; Uyuşturucu maddenin bir bedel karşılığında başkasına devredilmesi için hazırlanmasıdır.
Başkalarına vermek; Bir bedel karşılığı olmaksızın uyuşturucu maddenin başkalarına verilmesidir. Uyuşturucu maddeyi alan kişinin ne sebeple aldığı önem arz etmemektedir.
Sevk etmek; Uyuşturucu maddenin sahibi olan kişi dışında başkası aracılığıyla bir yerden başka bir yere gönderilmesidir.
Nakletmek; Uyuşturucu maddenin fail tarafından bizzat, bir yerden başka bir yere götürülmesidir.
Depolamak; Uyuşturucu maddenin fail tarafından veya bir başkası tarafından saklamak üzere veya başka bir amaçla bir yerde tutulmasıdır.
Satın almak; Uyuşturucu madde ticareti suçu oluşması için satın almak; uyuşturucu maddenin bir bedel karşılığında kullanma amacı dışında bir amaçla başkasından devralınması dır.
Kabul etmek; Uyuşturucu maddenin bir bedel karşılığında olmaksızın üzerinde kişisel kullanım amacı dışında tasarrufta bulunulması amacıyla başkasından alınmasıdır.
Bulundurmak; Uyuşturucu maddenin kişisel kullanım amacı dışında tasarrufta bulunma amacı ile uyuşturucunun üzerindeki fiili hakimiyetin devam ettirilmesini kast etmektedir.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu İle Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Arasındaki Farklar
Uyuşturucu madde kullanma suçu ile uyuşturucu madde ticareti suçu çoğu kez birbiriyle karıştırılmaktadır. Bu sebeple suç vasfının ne olduğu çoğu kez titizlikle yapılacak araştırmalar sonucu ortaya çıkmaktadır. Nitekim Yargıtay da verdiği kararlarda bu ayrımın önemine vurgu yapmaktadır. Buradan yola çıkarak davaya konu olayın uyuşturucu madde ticareti suçu mu yoksa uyuşturucu madde kullanımı suçu mu olduğu ayrımını genel olarak fail üzerinde yakalanan uyuşturucu madde miktarının kişisel kullanım sınırları içinde kalıp kalmadığına bağlı olarak yapılır.
Yargıtayın diğer bir ayrım noktası ise failin uyuşturucu maddeyi bulundurma şeklidir. Yani fail uyuşturucu maddeyi kolaylıkla erişebileceği bir noktada ya da elinin altında mı bulunduruyor yoksa fail uyuşturucu maddeyi depo tarzı bir yerde veya metruk bir alanda mı saklıyor noktasıdır. Eğer uyuşturucu madde ilk durumda bulunduruyor ise kullanıma ikinci durumda bulunduruyor ise uyuşturucu madde ticareti suçu olduğu düşünülmektedir. Üçüncü ayrım noktası ise failin uyuşturucu maddeyi bulundurma şeklidir.
Failin uyuşturucu maddeyi özensiz bir şekilde saklaması kullanmak için bulundurduğuna, hassas terazi yardımıyla tartılıp küçük küçük torbalara torbalanmış halde saklaması ise ticaret maksadıyla bulundurduğuna karine olarak görülmektedir. Son ayrım noktası ise failde yakalanan uyuşturucu maddenin çeşitliliğidir. Eğer fail birden fazla farklı çeşitte uyuşturucu maddeyi yanında bulunduruyorsa yine bu da uyuşturucu ticareti suçu yaptığına yönelik bir karine teşkil etmektedir.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Cezası ve Nitelikli Halleri
Uyuşturucu madde ticareti suçu için öngörülen ceza TCK md. 188/fıkra 1 ve 3’de düzenlenmiştir. Buna göre suçun cezası;
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, 20 yıldan 30 yıla kadar hapis ve iki bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Uyuşturucu madde ticareti suçu için cezayı artıran suçun nitelikli halleri TCK madde 188/3-4-5-8 fıkralarında düzenlenmiştir. İlgili fıkralar uyarınca;
- … Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması halinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası 15 yıldan az olamaz.
(4-a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain,
morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya baz morfin olması,
(4-b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi,
eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa,
çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki
yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi
halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
- Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
- Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hasta bakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılık la veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunda Etkin Pişmanlık ve Görevli Mahkeme
Etkin Pişmanlık; Uyuşturucu madde ticareti suçu için etkin pişmanlık hükümleri TCK md. 192’de uyuşturucu kullanma suçuyla birlikte müştereken düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre;
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri mercine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
- Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
Görevli Mahkeme; Uyuşturucu madde ticareti suçu için görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi dir.
Uyuşturucu Ticareti Suçu İle İlgili Yargıtay Kararları
- Bir ihbar üzerine yakalanan sanığın üzerinde taşıdığı poşetin içerisinde ele geçirilen kenevir bitkisi dışında, uyuşturucu madde ticareti yaptığı yolunda teknik ya da fiziki takip, tanık beyanı, iletişimin tespiti v.b gibi somut, yeterli, her türlü şüpheden arınmış, kesin ve inandırıcı herhangi bir delil elde edilememesi, uygulamada ilke olarak kabul edilen yıllık uyuşturucu madde kullanım miktarı göz önünde bulundurulduğunda, adli raporda belirtilen 345 gramlık esrar maddesinin yıllık şahsi kullanım sınırları içerisinde olması, sanığın uyuşturucu maddeyi satmak için değil kullanmak amacıyla satın aldığı yönündeki aksi kanıtlanamayan istikrarlı savunmaları birlikte değerlendirildiğinde, uyuşturucu madde ticareti suçu işlediği şüphe boyutundan öteye geçememektedir.
Bu itibarla; sanığın sübuta eren eyleminin kullanmak amacıyla uyuşturucu madde bulundurma suçunu oluşturduğu yönündeki Özel Daire bozma ilamında bir isabetsizlik bulunmadığından, itirazın reddine karar verilmelidir.(YARGITAY Ceza Genel Kurulu Esas: 2012 / 10-1335 Karar: 2013 / 423 Karar Tarihi: 22.10.2013)
- Sanıkların savunmaları, olay tutanakları ve tüm dosya kapsamına göre; sanıkların savunmalarının aksine, suç konusu eroinin Türkiye’den ihraç edilmesine iştirak ettiklerine dair, kuşkuyu aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı, eylemlerinin Romanya’da işlenen “uyuşturucu madde ticareti yapma” suçunu oluşturduğu ve bu eylemleri nedeniyle Romanya’da yargılandıkları, ülkemizde suç işlemedikleri için Türkiye’de yargılanmalarının mümkün olmadığı gözetilmeden sanıklar hakkında uyuşturucu madde ihraç etme suçundan (uyuşturucu madde ticareti suçu TCK 188) beraat kararı verilmesi gerekirken, mahkumiyetlerine karar verilmesi, Yasaya aykırı, sanıkların müdafilerinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, re’sen de temyize tabi olan hükümlerin bozulmasına, karar verilmiştir.(YARGITAY 10. Ceza Dairesi Esas: 2018 / 2514 Karar: 2019 / 369 Karar Tarihi: 17.01.2019)
- İletişimin tespiti tutanakları, sanık savunması ve dosya kapsamındaki tüm bilgi ve belgelere göre; sanığın diğer sanıkların suçlarına iştirak ettiğine ilişkin somut olay ve olgularla örtüşmeyen telefon görüşmeleri dışında, kuşkuyu aşan kesin ve yeterli delil bulunmadığı, ikametinde yapılan aramada ele geçirilen kullanım sınırları içerisinde 25,1 gram esrarı da başkasına vereceğine ya da satacağına ilişkin kuşkuyu aşan kesin ve yeterli delil bulunmadığı anlaşıldığından sabit olan fiilinin “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçunu oluşturduğu gözetilmeden, “ uyuşturucu madde ticareti suçu yapma ” suçundan mahkumiyet hükmü kurulması, bozmayı gerektirmiştir.(YARGITAY 10. Ceza Dairesi Esas: 2018 / 2521 Karar: 2018 / 7152 Karar Tarihi: 17.10.2018)
- Sanığın kullandığı … plaka sayılı araç, 25/12/2015 günü saat 12.40 sıralarında uygulama noktasında durdurulduğu sırada, sağ ön yolcu koltuğunda oturan ve hakkında “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçundan soruşturma yapılan …’ın sağ ön kapıyı açarak yere attığı sigara paketi içerisinde 2 fişek halinde 3,8 gramdan ibaret sentetik kannabinoidin ele geçirildiği; sanık … ve birlikte yakalandığı …’ın aşamalardaki beyanlarında birbirini destekler şekilde, “sanık …’in kullanmak için satın aldığı uyuşturucu maddenin bir kısmını birlikte içtiklerini,…’ın kolluk görevlilerinin uygulama yaptığını görmesi üzerine, geri kalan uyuşturucu maddenin bulunduğu sigara paketini araçtan inmeden önce yere attığını” beyan ettikleri anlaşılmakla; sanık …’in savunmasının aksine, kişisel kullanım sınırları içerisinde bulunan suça konu uyuşturucu maddeyi satma veya başkalarına verme gibi(uyuşturucu madde ticareti suçu için) kullanma dışında bir amaç için bulundurduğuna ilişkin delil elde edilemediği, sanığın eyleminin bu haliyle kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu oluşturduğu ve sanık hakkında bu olay nedeni ile “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçundan yürütülen soruşturmada Karabük Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 14/04/2016 tarihli, 2016/1820 soruşturma sayılı kararı ile “kamu davasının açılmasının ertelenmesine” karar verildiği de göz önüne alınarak, “uyuşturucu madde ticareti yapma” suçundan beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi, bozmayı gerektirmiştir.(YARGITAY 20. Ceza Dairesi Esas: 2017 / 6752 Karar: 2018 / 2315 Karar Tarihi: 17.05.2018)
- İkametinde yapılan aramada kullanım sınırları içerisinde 4 paketçik halinde 0,29 gramdan ibaret eroin ele geçirilen sanığın 24/03/2015 tarihli duruşmada “uyuşturucu madde ticareti yaptığım için pişmanım” şeklindeki ikrarı ile uyuşturucu madde ticareti suçu niteliğinin ortaya çıkmasına hizmet ve yardım ettiği anlaşıldığı halde, hakkında TCK’nın 192/3. maddesinde öngörülen etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi, Yasaya aykırı, sanık ve müdafinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA.(YARGITAY 10. Ceza Dairesi Esas: 2017 / 79 Karar: 2017 / 1071 Karar Tarihi: 17.03.2017)
- Sanığın savunmasının aksine, kişisel kullanım miktarında olan suça konu esrar maddesini satma veya başkalarına verme gibi kullanma dışında bir amaç için bulundurduğuna ve kendisine 5-6 metre uzaklıktaki metruk binada ele geçen uyuşturucu maddeyle ilgisi olduğuna dair kuşku sınırlarını aşan, somut, yeterli ve kesin delil bulunmadığı, sabit olan fiillerinin bir bütün halinde kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu oluşturduğu gözetilmeden atılı uyuşturucu madde ticareti suçu için beraatleri yerine yazılı şekilde hüküm kurulması,
3-Sanık … hakkında kurulan hükmün incelenmesinde ise, Uyuşturucu maddelerin sarılı olduğu gazete kağıtlarından elde edildiği belirtilen sanığa ait avuç izinin hangi uyuşturucuya (siyah poşet içerisinde 4 adet ve kendisinde yakalanan 1 adet uyuşturucudan) ait gazete kağıdından elde edildiği araştırıldıktan sonra belirecek duruma göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken eksik araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması, bozmayı gerektirmiştir.(YARGITAY 9. Ceza Dairesi Esas: 2015 / 12056 Karar: 2016 / 8213 Karar Tarihi: 10.11.2016)
Uyuşturucu madde ticareti suçu gibi ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlarda bir ağır ceza avukatı ile çalışılması, etkin bir savunma yapılması ve hak kaybı yaşanmaması açısından büyük önem arz etmektedir.
