Uyuşturucu madde kullanma suçu (TCK MD. 191) nedir? Türk Ceza Kanunu madde 191’de düzenlenmiş olan bu suç türü; kişinin uyuşturucu maddeyi kişisel kullanım sınırları dahilinde yanında bulundurması, kullanması, satın alması veya kabul etmesi durumunda meydana gelen bir suç türüdür. TCK’da madde başlığı; Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak şeklinde yazılmıştır. Bu düzenlemeden suçun seçimlik hareketli suçlar kategorisinde yer aldığını göstermektedir. Söz konusu seçimlik hareketler kullanmak amacıyla olmak üzere; satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktır.
Bu noktada önem arz eden ince bir detay vardır ki o da şudur; eğer kişinin uyuşturucu kullanması kişisel kullanım sınırlarını aşıyorsa artık uyuşturucu madde kullanma suçu değil uyuşturucu madde ticareti suçundan yargılama yapılacaktır. Bu yüzden Yargıtayın benimsediği kişisel kullanım sınırlarının hassasiyetle değerlendirilmesi gerekir.
İçindekiler
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu Cezası ve Nitelikli Hali
Uyuşturucu madde kullanma suçu cezası TCK md. 191/1’de düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine göre; Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır denilerek suçun cezası belirlenmiştir.
Suçun nitelikli hali ise, belirli durum veya davranışların suçun işlenişinde mevcudiyeti halinde suçun temel(basit) halinde ki cezanın artırılarak daha ağır bir cezanın öngörülmesi demektir. Ayrıca cezanın artması demek işlenen suçun daha ağır neticeler meydana getirdiği durumunu da doğal olarak ortaya koymaktadır. Uyuşturucu madde kullanma suçu için nitelikli hal ise TCK md. 191/10’da düzenlenmiştir. İlgili fıkraya göre;
Suçun okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçunda Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi ve Denetimli Serbestlik
Uyuşturucu madde kullanma suçu için kanun koyucu farklı bir yol izlemek suretiyle, temel amaç olarak kişinin ceza almasını değil ıslah ve tedavi edilmesini ön planda tutmuştur. Bu yüzden daha soruşturma aşamasında kişi hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilebilmektedir. Söz konusu karar 5 yıl süreyle verilir. Ayrıca erteleme süresi içerisinde şüpheli hakkında en az 1 yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine hükmedilir. Bu süre C. Savcısı tarafından 3’er aylık sürelerle en fazla 1 yıl daha uzatılabilmektedir. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verildikten sonra kişiye, cumhuriyet savcısı tarafından birtakım yükümlülükler yüklenebilir. Fakat kişinin erteleme süresi zarfında;
- Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
- Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması,
halinde, hakkında kamu davası açılır. Fakat şüpheli şayet erteleme süresi(5 yıl) zarfında yukarıda belirtilen davranışlarda bulunmaz ve yasakları ihlal etmezse hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı (KYOK) verilir. Ayrıca uyuşturucu kullanma suçunun ikinci kez işlenmesi halinde bir daha erteleme kararı verilmez.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçunda Etkin Pişmanlık, Görevli Mahkeme ve Zaman Aşımı
Uyuşturucu madde kullanma suçu ile ilgili etkin pişmanlık hükümleri TCK md.192/fıkra 2, 3, 4’de münhasıran düzenlenmiştir. İlgili fıkraları açıklayacak olursak buna göre;
- (2) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
- (3) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
- (4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz.
Görevli Mahkeme; Uyuşturucu madde kullanma suçu için görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi dir.
Zaman Aşımı; Uyuşturucu madde kullanma suçu için dava zaman aşımı 8 yıldır.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu İle İlgili Yargıtay Kararları
- Oluşa ve dosya içeriğine göre; sanığın suç tarihinde polisleri görünce yere attığı net 1 gram JWH-018 etken madde ihtiva eden uyuşturucunun ele geçirildiği olayda, suç konusu uyuşturucu maddenin miktarı, ele geçiriliş biçimi, ele geçen madde miktarının sanığın kişisel kullanma sınırları içinde kalması, sanığın uyuşturucu maddeyi başkası için temin ettiğine ve ticaret için bulundurduğuna ilişkin savunmasının aksine kuşku sınırlarını aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı ve eyleminin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu (TCK madde 191 uyuşturucu madde kullanma suçu) oluşturduğu gözetilmeden uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan mahkumiyetine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde görülmüş olduğundan hükmün bozulmasına(YARGITAY 20. Ceza Dairesi Esas: 2017 / 5253 Karar: 2019 / 3372 Karar Tarihi: 29.05.2019)
- Olay tutanağı içeriği, suç konusu uyuşturucu maddelerin satışa hazır paket sayısının fazlalığı, ele geçiriliş şekli, sanığın yakalandığı yere göre günlük kişisel kullanım ihtiyacının çok üzerinde esrar bulundurması ve dosya kapsamına göre, sanığın eyleminin uyuşturucu madde ticareti yapma suçunu oluşturduğu gözetilmeden, suçun niteliği yanlış değerlendirilerek kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan (TCK madde 191 uyuşturucu madde kullanma suçu) hüküm kurulması, Yasaya aykırı, sanık müdafinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA(YARGITAY 10. Ceza Dairesi Esas: 2015 / 3168 Karar: 2019 / 3479 Karar Tarihi: 28.05.2019)
- Sanığın, üst aramasında ele geçirilen ve kişisel kullanım sınırları içerisinde kalan net 20,25 gram esrarı tanıklar …’in kendisinden istemeleri durumunda satacağını beyan etmek suretiyle aleyhine yeterli delil bulunmadığı aşamada kendi suçunun niteliğini ortaya çıkmasına hizmet ettiğinin anlaşılması karşısında, hakkında TCK’nın 192/3. maddesinin uygulanmaması Kanuna aykırı, sanık müdafinin temyiz itirazları ile duruşmadaki sözlü savunmaları bu nedenle yerinde olduğundan CMK’nın 302/2. maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA(YARGITAY 20. Ceza Dairesi Esas: 2018 / 2741 Karar: 2019 / 3237 Karar Tarihi: 23.05.2019)
- Sanığın savunmasının aksine, olay tarihinde sanığın üzerinde yapılan aramada ele geçen ve kullanım sınırları içerisinde kalan uyuşturucu madde dışında, kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan (TCK madde 191 uyuşturucu madde kullanma suçu )tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine hükmolunan diğer sanık …’ın üzerinde ele geçen 3 paket ve … ‘nin gösterdiği yerde ele geçen 34 paket uyuşturucu maddenin, sanık …’a ait olduğuna ve kullanma amacı dışında satmak veya başkasına vermek amacıyla bulundurduğuna ilişkin, diğer sanık …’ın aşamalarda değişen soyut beyanı haricinde, sanık … aleyhine kuşku sınırlarını aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı anlaşıldığından ve ele geçirilen maddenin ele geçiriliş biçimi ile miktarı da dikkate alınarak sanığın eyleminin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu (TCK madde 191 uyuşturucu madde kullanma suçu) oluşturduğu gözetilmeden “uyuşturucu madde ticareti yapma” suçundan hüküm kurulması, bozmayı gerektirir.(YARGITAY 20. Ceza Dairesi Esas: 2017 / 929 Karar: 2019 / 2955 Karar Tarihi: 14.05.2019)
- Olay tutanağının içeriğine ve tüm dosya kapsamına göre; devriye görevi sırasında iki sokağın kesişimindeki motosikletin yanında duran ve üstünde oturan iki erkek şahsın birbirlerine bir şeyler verdiklerinin görülmesi üzerine yanlarına yaklaşıldığı sırada, hakkında “uyuşturucu madde ticareti yapma” suçundan verilen mahkumiyet hükmü temyiz edilmeksizin kesinleşen sanık …’nın kaçmaya başladığı, kovalamaca sonucu yakalandığında, gözlendiği yerde yapılan araştırmalarda kendisine ait kimlik fotokopisinin basılı olduğu kağıda sarılı torba içerisinde 5 paket halinde daralı 5,05 gram esrar, 10 adet MDMA içeren pembe renkli tablet, 5 paket halinde daralı 1,84 gram taş kokainin; dur ihtarına uyan sanık …’un kaba üst yoklamasında ise pantolonunun sağ cebinde 2 paket halinde daralı 1,20 gram esrar ve 2 adet MDMA içeren pembe renkli tablet ile pantolonunun sol cebinden 315 TL paranın ele geçirildiği; üzerinde kişisel kullanım sınırında uyuşturucu madde ele geçen sanık …’un, gerek olay tutanağı düzenlenirken verdiği sözlü beyanında, gerekse kollukta müdafi huzurunda diğer sanık …’dan önce alınan ifadesinde, “Kardeşi olan Bahadır’da ele geçen maddelerin kendisine ait olduğunu, üçüncü kişilere satmak için temin ettiği bu maddeleri emaneten kardeşine verdiğini, kardeşinin ise polisleri görünce korkarak kaçtığını,” beyan ederek, kendi suçunun niteliğinin ortaya çıkmasına yardım ve hizmet ettiği anlaşıldığından, sanık … hakkında TCK’nın 192. maddesinin 3. fıkrasından öngörülen etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi, Kanuna aykırı olduğundan hükmün bozulmasına(YARGITAY 20. Ceza Dairesi Esas: 2018 / 994 Karar: 2018 / 3679 Karar Tarihi: 20.09.2018)
- Evinde yapılan arama sonucunda ele geçen uyuşturucu madde dışında, sanığın uyuşturucu maddeyi sattığı yolunda başka bir kanıtın elde edilememesi, Adli Tıp Kurumunun mütalaalarında belirtilen günlük kullanım miktarı dikkate alındığında, bilirkişi raporunda belirtilen 276 gramlık uyuşturucu madde miktarının iki aylık kişisel kullanım sınırları içinde olması, sanığın tüm aşamalarda evinde bulunan uyuşturucu maddeyi satmak için değil, kullanmak için bulundurduğu yönündeki aksi kanıtlanamayan savunmaları birlikte değerlendirildiğinde, sanığın uyuşturucu madde ticareti suçunu işlediği kuşku boyutunda kalmaktadır. Bu nedenle, yerel mahkemece, sübuta eren eylemin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma (TCK madde 191 uyuşturucu madde kullanma suçu) suçunu oluşturduğu gözetilmeden, kesin bir kanaat vermekten uzak kanıtlara dayanılarak, sanığın uyuşturucu madde ticareti suçundan cezalandırılmasına karar verilmesi suretiyle suç niteliğinin hatalı belirlenmesi isabetsizdir.(YARGITAY Ceza Genel Kurulu Esas: 2011 / 10-387 Karar: 2012 / 75 Karar Tarihi: 06.03.2012)
Uyuşturucu madde kullanma suçu gibi asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlarda bir ceza avukatı ile çalışılması, etkin bir savunma yapılması ve hak kaybı yaşanmaması açısından büyük önem arz etmektedir.
