Nafaka ödememenin cezası diğer tüm suçlarda olduğu gibi kanunla belirlenmiştir. İstisnaları saklı kalmak kaydıyla basit icra takiplerinde borcun ödenmemesi bizim hukukumuzda cezai anlamda bir suç teşkil etmemektedir. Daha basit bir değişle icra dosyasına borç ödenmediği için hapse girilmez veya adli para cezasına hükmedilmez. Ancak kanun koyucu, nafakanın önemi gereği nafaka alacaklısını korumak adına, nafaka ödememeye ilişkin özel bir düzenleme getirmiştir.
Toplumdaki genel algı nafakanın kadına ve çocuğa verilen bir para olduğu yönünde olsa da hali hazırda pek çok nafaka alacaklısı erkek de bulunmaktadır. Bu sebeple kadın veya erkek ayrımına girmeksizin nafaka alacaklısı (alacaklı) ve nafaka yükümlüsü (borçlu) olarak bir ayrıma gitmek daha doğrudur.
İçindekiler
Nafaka Nasıl Alınır?
Nafaka diğer istisnai düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, mahkeme kararına binaen nafaka yükümlüsünden talep edilir. Boşanma davası sırasında mahkemenin ara kararı ile nafakaya ihtiyaç duyan taraf lehine, diğer tarafın maddi olanakları çerçevesinde uygun bir bir nafaka ödenmesine hükmedilir.
Nafaka borçlusu mahkeme kararı tarihi itibariyle belirlenen nafaka miktarını karşı tarafa ödemekle yükümlüdür. Aksi halde nafaka ödememenin cezası vardır. Borçlu bu ödemeyi herhangi bir icrai işleme gerek kalmaksızın kendi rızası ile nafaka alacaklısı veya vekiline yapabilir. Peki rızaen nafaka ödenmezse ne olur ?
Nafaka yükümlüsü eşin nafaka miktarını rızaen ödememesi halinde başvurulacak makam yetkili icra müdürlükleridir. Diğer borçlarda olduğu gibi nafaka borçlarının da tahsil edilememesi halinde yetkili icra müdürlüğünce nafakaya özel icra takibi başlatılır. İcra zoru ile haciz işlemleri uygulanacak alacaklıdan tahsilat yapılır.
Nafaka kaç ay ödenmezse icraya verilir sorusu alacaklılar tarafından sürekli sorulmaktadır. Cevaben belirtmek gerekir ki nafakaya ilişkin icra takibi yapmak için alacakların birikmesine gerek yoktur. Borçlu tek bir ayın nafakasını bir gün dahi geciktirirse bu tek aylık meblağ icra takibine konabilir, hukuken herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.
Nafaka Ödememe Cezası Nedir?
İcra ve İflas Kanunu M.344 uyarınca nafaka ödememenin cezası en fazla üç ay olmak üzere hapis cezasıdır. M. 344 “Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.”
Yukarıda yer verilen kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere nafaka borçlusunun tazyik hapsi ile cezalandırılmasında alacaklının şikayeti ve bu şikayetin süresinde yapılması büyük önem taşır. Kanun koyucu cezalandırılma şartı olarak alacaklının şikayetini aramaktadır. Devamı maddelerde ise şikayetin 3 ay içinde yapılması gerektiği düzenlenir. Nafaka ödenmezse nereye şikayet edilir , nasıl şikayet edilir ve 3 aylık şikayet süresi nasıl hesaplanır konuları için sürecin bir avukat eşliğinde takip edilmesi gereklidir.
Yine nafaka borcu ile ilgili hakkında şikayet olan ve hapis cezası ile karşı karşıya kalan yükümlü hakkında da adil bir yargılanma yapılması, varsa itirazlarının yapılması ve mağdur olmaması adına bir icra avukatı tarafından temsil edilmesi önemlidir. Zira nafaka ödememenin cezası olan tazyik hapsi ertelenemez veya başka bir seçenek yaptırıma çevrilemez.
Birikmiş Nafaka Nasıl Alınır?
Birikmiş nafaka alacakları, yetkili icra müdürlüğü nezdinde icra takibi konusu edilir. İcra takibine konan birikmiş alacaklar haciz yolu ile tahsil edilmeye çalışılır. Ancak diğer icra takiplerinden farklı olarak nafaka dosyaları devam eden aylar için de açık kalmaya devam eder. Bu bağlamda örneğin Kasım 2021 ve Aralık 2021’e ait nafakalar yönüyle icra takibine başlandığında, takip talebine eklenecek “ve devam eden” aylar açıklaması ile Ocak 2022 itibariyle devam eden tüm aylar itibariyle icra dosyasının açık kalması sağlanır.
Bu açıklamalar karşısında icra takibine eklenmesi gereken özel ibareler, muacceliyet tarihi itibariyle işletilecek faiz miktarı ve hesabı ile nafaka ödememenin cezası konusunda icra ve iflas hukuku alanında çalışan bir avukat nezdinde süreci yürütmek de fayda vardır.
Avukatlık ücreti ödeme gücü olmayan ve üzerinde herhangi bir mal varlığı bulunmayan, geliri olmayan veya dar gelirli olan nafaka alacaklıları ise bulundukları bölgeye en yakın Adliye Yardım Bürosuna başvurarak ücretsiz bir şekilde baro tarafından kendilerine bir avukat atanmasını talep edebilirler.
Av. Cansu İLHAN ERKUŞ
