Mirastan men etme nedir? Günlük hayatta sık sık karşımıza çıkan ‘’evlatlıktan reddetme’’, ‘’evlatlıktan çıkarma’’, ‘’mirastan çıkarma’’ gibi ifadeler aslında mirasçılıktan çıkarma kurumuna verilen isimdir. Bir diğer deyişle miras bırakanın mirastan pay almaması için yaptığı işlem olarak tanımlanmaktadır. Bu işlem uygulamada saklı paylı mirasçılar açısından yapılabilmektedir. Saklı paylı mirasçıların kim olduğu bu noktada önem arz etmektedir. Türk Medeni Kanun’da kimlerin saklı paylı mirasçı olduğu belirtilmiştir. Kanuna göre bunlar;
- Alt soy,
- Anne ve Baba,
- Eş
Olmak üzere üç tanedir. Saklı paylı mirasçılar sadece belirli hallerde ve şartlarda mirasın tamamından men edilebilmektedir. Buna karşın saklı paylı mirasçılar için miras bırakan herhangi bir sebep göstermeden miras payının belirli bir kısmını bu mirasçılara vermeye bilmektedir. Biz bu yazımızda mirastan tamamen çıkarılma konusuna değineceğiz.
İçindekiler
Mirastan Men Etme(Mirastan Çıkarma) Şartları
Miras bırakan kimi durumlarda saklı paylı mirasçısının miras paylaşımından pay almaması için onu mirastan çıkarmak isteyebilir. Sadece miras bırakana ait olan mirastan men etme yetkisi iki farklı şekilde kullanılabilir. Mirasçılıktan çıkarma yetkisi ölüme bağlı tasarruflar olarak da adlandırılan; miras sözleşmesi veya vasiyetname de belirtilerek kullanılabilmektedir.
Miras bırakanın bu yetkisini hangi şartlar altında kullanabileceği ise Türk Medeni Kanun’un 510. Maddesi ile düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre;
- Mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi,
- Mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukuku ile doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesidir.
Bu iki durumdan birinin gerçekleşmesi halinde miras bırakan mirastan men etme yetkisini kullanabilecektir. Bu yetki ile mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamayacaktır.
Mirastan çıkarma sebeplerine örnek vermek gerekirse; mirasçının miras bırakanı öldürmeye teşebbüs etmesi ilk şart için geçerli bir sebeptir. Mirasçının miras bırakana karşı yerine getirmesi gereken bakım ve gözetim yükümlülüğünü önemli derecede ihlal etmesi ve haysiyetsiz bir yaşam biçimi sürmesi ikinci şart için geçerli bir sebeptir. İkinci şartta unutulmaması gereken husus ihmalin önemli bir ölçüde olmasıdır.
Mirastan Men Etme İşlemi Yapılan Mirasçının Miras Payı Ne Olur
Miras bırakan tarafından mirasçılıktan çıkarılan eski mirasçının payı ne olacaktır? Miras bırakanın bu yönde bir tasarrufta bulunmasından sonra akla ilk gelen sorulardan biri de bu olmaktadır. Kanun koyucu bu takdirde ne olacağını Türk Medeni Kanun’un 511. Maddesinin 2. Fıkrasında düzenlemiştir. İlgili kanun maddesine göre;
- Miras bırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi, mirasçılıktan çıkarılanın varsa alt soyuna, yoksa miras bırakanın yasal mirasçılarına kalır.
Kanun açıkça miras bırakanın mirastan men etme yetkisini kullandığında bu pay üzerinde istediği gibi tasarruf edebilme yetkisi tanıdığı gibi bu hakkı kullanmadığında eski mirasçıdan kalacak olan miras payını onun alt soyuna ait olacağını düzenlemiştir. Kanun ayrıca miras bırakanın alt soyu yoksa bu durumda miras bırakanın yasal mirasçıları bu payı almaya hak kazanacağını belirtmiştir. Burada üzerinde durulması gereken nokta alt soyu olan mirastan çıkarılan varsa ve miras bırakan miras payının tamamında tasarrufta bulunmuşsa mirastan çıkarılanın alt soyu saklı payına tekabül eden miras miktarını miras bırakandan isteyebilecektir.
Mirastan Men Etme(Mirastan Çıkarma) Da İspat Yükü ve Diğer Hükümler
Miras bırakanın mirastan men etme yetkisinin geçerli olabilmesi için miras sözleşmesi yapılması veya vasiyetnamede buna ilişkin somut gerekçelerin sunulmuş olması gerekmektedir. Aksi takdirde hiçbir dayanak olmadan sadece iddia olarak ileri sürülmesi çıkarma işlemini geçersiz kılacaktır. Şayet mirasçılıktan çıkarılan kişi, çıkarma işlemine itiraz edecek olursa bu takdirde belirtilen sebebin varlığını, çıkarmadan yararlanan mirasçı veya vasiyet alacaklısı ispat etmelidir.
Mirastan men etme hususuna ilişkin sebebin ispat edilememesi veya çıkarmaya ilişkin herhangi bir sebebin belirtilmemiş olması halinde murisin ölüme bağlı tasarrufu, ilgili mirasçının saklı payı dışında (saklı paya dokunulmaz) kalan kısım için yerine getirilir. Bir diğer deyişle miras bırakanın mirasçısını saklı payı dışında men ettiği kabul edilir. Fakat eğer miras bırakan mirasçılıktan çıkarma konusunda düştüğü bir yanılgı neticesinde ilgili mirasçısı hakkında böyle bir mirastan çıkarma tasarrufunda bulunmuşsa artık söz konusu tasarrufun geçerliliği tamamen ortadan kalkacaktır.
Türk Medeni Kanunun 513. Maddesinde hakkında aciz vesikası bulunan miras bırakanın alt soyu ile ilgili bir hüküm bulunmaktadır. Şayet mirasçı borçlarını ödemekten aciz ise kanun bu noktada miras bırakana bir yetki vermiştir. Buna göre;
Miras bırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan alt soyunu, saklı payının yarısı için mirastan men etme yetkisini kullanabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır.
Mirasta mal paylaşımı hakkında detaylı bilgi için ilgili makalemize göz atabilirsiniz.
