İzalei Şuyu(Ortaklığın Giderilmesi Davası)

İzalei şuyu bir diğer adıyla ortaklığın giderilmesi davası paylı veya elbirliği ile mülkiyete konu bir taşınır veya taşınmazın üzerinde ortaklar arası paydaşlığa son verilmesini yani kişisel mülkiyete geçilmesini amaçlayan dava türüdür.

Bu davayı taşınır veya taşınmazın ortaklarından biri diğer tüm ortaklara karşı açmaktadır. Ortaklardan birinin bile davalı olarak gösterilmemesi ortaklığa son verilmesine engel teşkil etmektedir.

Ortaklığın giderilmesi davası için görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir.

İzaleyi şuyu davasının tek bir kazananı veya kaybedeni olmamaktadır. Davanın sonunda herkes kendi payı oranında hakkını almaktadır. Bir diğer deyişle herkes kendi payı oranında davayı kazanmaktadır.

Dava yolu ile ortaklığın giderilebilmesi 2 şekilde olabilmektedir. Bunlardan ilki aynen taksim yoluyla ortaklığın giderilmesi ikincisi ise satış yoluyla ortaklığın giderilmesidir.

Aynen Taksim Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi

İzalei şuyu davasında aynen taksim yolu ile ortaklığın giderilmesi durumunda taşınır veya taşınmaz mallar bölünme yolu ile paylaştırılacaktır. Örneğin bu bölünme bir arazinin 2 ye bölünüp 2 paydaşı arasında paylaşılabileceği gibi 2 arsa ve 2 paydaş varsa arsalardan birinin bir paydaşa diğerinin diğer paydaşa verilmesi yolu ile de olabilmektedir.

Hakim bu davada kendisi tüm malları ortaklar arasında bölüştürebileceği gibi eğer dava esnasında taraflar anlaşır ve aralarında bir mal taksimi yaparlarsa hakim tarafların bu anlaşmasını da uygulayarak malları bölüştürebilecektir.

Bu davada taraflardan biri hakimden malların aynen taksim yolu ile bölüştürülmesini talep etmesi halinde hakim öncelikli olarak aynen taksim suretiyle bölüştürme yapacaktır. Aynen taksim suretiyle bölüştürülmenin mümkün olmadığı hallerde ise satış yoluyla ortaklığın giderilmesi yoluna gidecektir.

 Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi

İzalei şuyu davasında satış yoluyla ortaklığın giderilmesinin istenmesi halinde taşınmaz veya taşınır mallar satılır ve satıştan gelen para paydaşlar arasında payları oranında bölüştürülür. Buna örnek vermek gerekirse 2 paydaşı olan bir tarla 50.000-TL ‘ye satılacak ve paydaşların tarlada ki payları eşitse 25.000-TL bir paydaşa 25.000-TL diğer paydaşa verilecektir.

Aynen taksimin mümkün olmadığı hallerde veya paydaşların hepsinin satış yoluyla ortaklığın giderilmesini istediği durumlarda satış yoluyla ortaklığın giderilmesi yoluna gidilmektedir.  Burada satış icra yolu ile yapılmaktadır. İcrada ki satış yöntemi ise açık artırma usulü ile herkese açık yani alenidir.

Ancak paydaşların hepsi bir araya gelerek anlaşıp satışın sadece ortaklar arasında yapılmasına karar verebilirler. Bu takdirde satış herkese açık değil, sadece ortaklar arasında yapılacaktır.

İzaleyi Şuyu Davalında Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti

İzalei şuyu davasında taşınır veya taşınmaz malların üzerinde bulunan bütünleyici parçaların veya eşyaların kime ait olduğu konusunda ortaklar arasında anlaşmazlık varsa burada öncelikle “muhdesatın aidiyetinin tespiti davası” açılması gerekmektedir.

İlgili davada bütünleyici parçaların kime ait olduğu konusunda ki ortaklar arasında ki anlaşmazlık giderilmekte ve bütünleyici parçaların sahipleri belirlenmektedir.  Konunun daha iyi anlaşılması adına bütünleyici parçalara örnek vermek gerekirse bir arazinin üzerindeki kulübe, ağaç, su kuyusu vs. o taşınmazın bütünleyici parçası olabilmektedir.

Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası açıldığında izale i şuyu davasında bekletici mesele yapılmasına ilişkin karar verilmektedir. Bir diğer deyişle muhdesatın aidiyetinin tespiti davası sonuçlanana kadar ortaklığın giderilmesi davası nda işlem yapılamamakta ve beklenmektedir.

İzale-i şuyu davaları çok fazla teknik ve hukuki detay barındırdığından tarafların hak kaybı yaşanmaması adına bu davalarda tecrübeli bir gayrimenkul avukatı ile çalışmasında fayda vardır.

Av. Ömer ERKUŞ