İstihkak davası nedir ? Alacaklı alacağını alabilmek için borçluya icra takibi başlatabilir. İcra takibi kapsamında alacaklı borçlunun mallarını haczedip, paraya çevirerek alacağını alır. Alacaklı icra dosyası kapsamında malları haczederken malın borçlunun olduğu düşüncesi ile hareket eder. Ancak bazı hallerde haczedilen mal borçlunun olmayabilir. Bu halde eğer ki mala haciz konulur ve borçlu veya üçüncü bir şahıs haczedilen malın borçluya ait olmadığını belirterek hacizde istihkak iddiası nda bulunursa; bu takdirde malın mülkiyetinin borçluya ait olup olmadığının tespiti için dava açılmaktadır. Bu davaya istihkak davası veya hacizde istihkak davası denir.
İcra ve İflas Kanunu madde 96 ve devamı hükümlerinde istihkak davası düzenlenmiş olup, ilgili kanun maddeleri ile istihkak davası nedir sorusunun cevabı kanun koyucu tarafından verilmiştir. İlgili kanuna göre aşağıda ki haller de istihkak iddia edilebilir.
- Malın borçlunun elinde olması esnasında veya malın borçlu ile birlikte üçüncü kişinin elinde olması esnasında veya malın üçüncü kişinin elinde olması esnasında haczedilmesi ve
- Malın borçluya değil üçüncü bir kişiye ait olduğunun veya malın üzerinde 3. Kişinin rehininin olduğunun iddia edilmesi gerekmektedir.
İçindekiler
Malın 3. Kişinin Elinde Olması veya Malın Borçlu İle Birlikte 3. Kişinin Elinde Olması Halinde İstihkak İddiası
Alacaklı tarafından borçlunun elinde olan veya borçlu ile birlikte 3. Kişinin elinde olan mal hakkında malın 3. Kişiye ait olduğu iddiası ileri sürülürse bu durum haciz tutanağına geçirilir.
Haciz esnasında istihkak iddiasında bulunmak zorunlu değildir. Haczin öğrenilmesinden itibaren 7 gün içinde istihkak iddiası ileri sürülebilir. İstihkak iddiasında bulunulduktan sonra icra dairesi taraflara istihkak iddiasını bildirir.
Taraflar istihkak iddiasına itiraz edebilir veya taraflar istihkak iddiasını kabul edebilir. İstihkak iddiasına itiraz etmek için taraflara 3 gün süre verilir. Üç gün içinde istihkak iddiasına itiraz edilmemesi halinde istihkak iddiası kabul edilmiş sayılır. Bu durumda haczedilen malın üzerinde ki haciz kalkar.
Eğer ki itiraz var ise; icra müdürlüğü dosyayı icra mahkemesine gönderir. Dosya hakkında öncelikle icra mahkemesi tarafından takibin devamı veya ertelenmesi hakkında bir karar verilir. Mahkeme takibin ertelenmesi yönünde karar verirse üçüncü kişiden teminat isteyebilir.
Mahkeme takibin devamı veya ertelenmesi yönünde kararını verdikten sonra kararı 3. Kişiye tebliğ eder. Kararı alan 3. Kişi için istihkak davası açma süresi 7 gündür. Eğer 3. Kişi bu sürede istihkak davası açmaz ise 3. Kişi istihkak iddiasından vazgeçmiş sayılır.
İstihkak davası açan 3. Kişi davada malı ne şekilde iktisap ettiğini, malın ne sebeple borçlunun elinde bulunduğunu ve malın maliki olduğunu ispat etmek durumundadır.
Malın 3. Kişinin Elinde Olması Halinde İstihkak iddiası ve İstihkak Davası
Alacaklının haczettiği mal 3. Kişinin elinde ise ve 3. kişi malın borçluya ait olmadığını iddia ediyorsa mal yine de haczedilir, fakat mal üçüncü kişiye yediemin sıfatıyla bırakılır. İcra dairesi üçüncü kişinin elinde ki malı haczettikten sonra alacaklıya 7 gün içinde istihkak davası açma süresi verir. Bu davada alacaklı haczedilen malın borçluya ait olduğunu ispatlamak zorundadır. Alacaklı 7 gün içinde dava açmazsa malın üzerinde ki haciz kaldırılır. Burada icra mahkemesinden takibin ertelenmesi talebinde bulunmaya gerek yoktur. Bu mal yönünden istihkak davası açılması ile birlikte takip durur. Alacaklı istihkak davasını kazanırsa haciz işlemlerine devam eder ve malı sattırarak satıştan gelen parayı alacağına istinaden alır, alacaklının parası ödendikten sonra satıştan artan bir para olursa bu para borçluya iade edilir.
Davada Taraflar – Davada Yetkili Mahkeme – Dava Süresi
İstihkak davasına bakmakla görevli mahkeme icra mahkemesi dir. İcra takibinin yapıldığı yerin bağlı olduğu icra hukuk mahkemesi bu davada yetkili mahkemedir.
Mal borçluda iken alacaklı tarafından haczedilirse davacı 3. Kişi, davalı ise alacaklı olur. Mal 3. Kişide iken alacaklı tarafından haczedilirse bu takdirde davacı alacaklı, davalı ise 3. Kişi olur.
Mal borçluda iken haczedilmişse; istihkak iddiası öne sürme süresi haczin öğrenilmesinden sonra 7 gündür. İstihkak iddiasına itiraz etme süresi ise itirazın taraflara bildirilmesinden sonra 3 gündür. İcra mahkemesinin takibin devamı veya ertelenmesi kararının taraflara tebliğ veya tefhiminden itibaren istihkak davası açma süresi 7 gündür.
Mal 3. Kişi nezdinde iken haczedilmişse; hacizden sonra 7 gün içinde alacaklı istihkak davası açmak zorundadır.
İstihkak davası bünyesinde çok fazla hukuki, usuli ve teknik detay barındırdığından bu davalarda bir icra avukatı ile çalışılması önem arz etmektedir.
Av. Ömer Erkuş
