İsim değiştirme ve soyadı değişikliği davası, kişiler isimlerini veya soyadlarını kendilerine uygun görmediği veya gülünç bir duruma sebebiyet verdiği gibi değişik gerekçelerle değiştirme ihtiyacı hissedebilirler. İşte bu sebeple Türk Medeni Kanunu’nun 27. Maddesi isim değişikliğine (ad soyad değişikliğine) imkan tanımaktadır. İlgili kanun maddesine göre; Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebilir. Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilan olunur. Burada altı çizilmesi gereken nokta, bu yöndeki bir talebin ancak dava yoluyla mahkemeden istenebileceğidir. Ayrıca isim değiştirme ve soyadı değişikliği kişiye sıkı sıkıya bağlı bir şahıs hakkıdır. Bu sebeple bu davanın bizzat ilgili kişi tarafından açılması gerekmekte veya kişinin avukatla temsil hakkını kullanarak avukat aracılığı ile bu davayı açması gerekmektedir. Avukat aracılığı ile açılacak isim değiştirme davası için avukatın vekaletinde özel olarak isim değişikliği davası açma yetkisi olması gerekmektedir.
İçindekiler
İsim Değiştirme Davası İçin Haklı Sebep Nedir?
İsim değiştirme davası için medeni kanun haklı sebebin varlığını aramaktadır. Söz konusu haklı sebep şartının getirilme amacı, hem bu davanın keyfi bir amaçla açılmasını önlemek hem de nüfusa dair işlemler kamu düzenine ilişkin olduğundan, kamu düzeninin sekteye uğratılmasını engellemektir. Kanun koyucu haklı sebep kavramından anlaşılması gerekenin ne olduğunu ise açıklamamıştır. Mahkemenin takdirinde olmak kaydıyla ciddi bulunan her haklı sebep kabul edilebilir . Yine de belli başlı haklı sebepler genel olarak şu şekilde sayılabilir;
- Adın gülünç olması
- Adın ahlaka, örf ve adete uygun olmaması
- Adın yanlış anlaşılmalara sebebiyet vermesi
- Kişinin mensup olduğu dinin değerlerine aykırılık ihtiva etmesi
- İsmin bir suç örgütü liderinin adını taşıması veya belirli suçları çağrıştırması
- Kişinin toplumda farklı bir adla tanınması
- Kişinin ticari faaliyetinde tanındığı adı(soyad) boşanma sebebiyle ticari faaliyetini etkileyeceğinden soyadını taşımaya devam etmek istemesi gibi başlıca sebepler çoğaltılarak sayılabilir.
İsim Değiştirme Davasında Görevli/Yetkili Mahkeme, Diğer Hükümler ve Değişiklik Kararına İtiraz
Görevli Mahkeme: İsim değiştirme davası için davaya bakmakla görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi dir.
Yetkili Mahkeme: Davanın açılacağı yetkili yer mahkemesi ise davacı tarafın ikametgahının (yerleşim yeri) olduğu yer mahkemesidir.
Ayrıca dava dilekçesinde bulunması gereken iki önemli husus vardır. Bunlardan ilki, dilekçede isim veya soyadının neden değiştirilmek istendiğinin haklı sebepleriyle birlikte açık ve anlaşılır bir şekilde anlatılması gerekir. Diğer bir önemli nokta ise davalı tarafta kimin gösterileceğidir. Uygulamada bu noktada yaygın bir yanlışın varlığı gözlemlenmektedir. Bilinenin aksine davalı tarafta anne-baba değil ilgili nüfus müdürlüğü’nün gösterilmesi gerekmektedir.
İtiraz: Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararına karşı itiraz edebilir.
İsim değiştirme Davası ve İsim Düzeltme Davası Arasındaki Fark
Üzerinde durulması gereken diğer bir konu ise isim veya soyadı değişikliği davası ile isim veya soyadı düzeltme davasının aynı amaca hizmet etmediğidir. Bir diğer deyişle her iki dava konusu da birbirinden farklılık arz etmektedir. Düzeltme davasından kasıt, isim veya soy adında yazım yanlışlığı veya harf eksikliği gibi maddi hatalardan kaynaklı yanlışlıkların giderilmesidir. Buna karşın isim değiştirme davası ise isim veya soyadının tümden değişikliği veya yanına ayrı bir isim veya soyadının getirilmesidir. Konunun daha iyi anlaşılması adına örnek vermek gerekirse; Memet isimli şahsın adını Mehmet olarak değiştirmesi düzeltme davasına örnek verilebilir. Buna karşın Mehmet İslamoğlu adlı Hristiyan bir vatandaşın soyadını Yehuda olarak değiştirmesi değiştirme davasına örnek verilebilir.
