İsim değiştirme davası Türk Medeni Kanunu kapsamında düzenlenmiş ve uygulaması Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca gerçekleşen bir dava çeşididir. Esas isim, kişinin nüfus kütüğüne kaydı sırasında belirlenir ve kayıtlara geçer. Ülkemizde çok sık rastlanan bir durum ise kütüğe kayıt esnasında duyumdan kaynaklı hatalar dolayısı ile ismin hatalı şekilde yazılması ve kayıtlara geçmesidir.
Yanlışlık sonucu isminin hatalı şekilde kayıtlara geçtiğini düşünen kişiler için Medeni Kanun M. 39 uyarınca yanlış yazılan adın düzeltilmesi mümkündür. TMK M. 39 hükmü aynen “Mahkeme kararı olmadıkça, kişisel durum sicilinin hiçbir kaydında düzeltme yapılamaz” demektedir. Bu hüküm uyarınca ismi hatalı şekilde nüfusa kaydedilenlerin dava yolu ile mahkemeden karar alması ve bu karar ile birlikte adının düzeltilmesini ilgili kurumdan talep etmesi gerekir.
İsim değiştirme davası ile ismin hatalı şekilde kaydedilmesine yönelik davalar aynı davalar değildir. Bu hususta hataya düşmemek büyük önem arz eder. Zira her ikisinin de kanundaki dayanak maddeleri farklıdır ve isim değiştirme davası dayanağı Medeni Kanun’un27. Maddesidir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu
Adın değiştirilmesi
Madde 27– Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir.
Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilân olunur.
Ad değişmekle kişisel durum değişmez.
Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir.
İsim değiştirmek için yapılması gerekenler yukarıdaki kanun maddesinde açıkça belirtilmiştir. Öncelikli şart adın değiştirilmesinde kişinin haklı sebebe dayanması ve bu hususta isim değiştirme davası açmasıdır.
Kanun lafzında adın değişikliğinin ancak hakimden istenebileceği belirtilmiştir. Bu hüküm uyarınca isim değişikliğine yönelik herhangi bir kuruma yapılacak adi yazılı bir başvuru ile mahkeme kararı olmaksızın kişinin ismini değiştirmesi mümkün değildir. İsim değişikliğinin dava açmak suretiyle yapılması gerekmektedir. Bu durum kanundan kaynaklı bir zorunluluktur.
İçindekiler
İsim Değişikliği Nasıl Yapılır?
İsim değişikliğini haklı kılan sebepler kanunda ayrı ayrı sayılmadığından her bir gerekçeyi hakim kendi takdir yetkisi sınırları içerisinde değerlendirecektir. Bu sebeple dava açmadan önce isim değişikliği konusundaki haklı sebebinizi bu davalarda uzman bir avukattan danışmanlık alarak tartışabilir ve olası mahkeme kararı hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Emsal Yargıtay kararları ve doktrin açıklamalarından yola çıkarak haklı sebeplerin neler olduğunu açıklamak gerekirse;
- Yıllardan beri kişinin sosyal çevresinde kimliğindekinden farklı bir isimle biliniyor ve tanınıyor ise,
- Kişinin ismi ahlaka ve adaba aykırı görülebilecek, gülünç veya kamuoyunu incitici nitelikte ise,
- Kişinin ticari alanda ilerlemesine engel teşkil edecek mahiyette bir isim mevcutsa,
- Bilinen kimselerle karıştırılmaya sebep olacak bir isim söz konusuysa,
- Vatandaşlık veya din değiştirilmesi hali varsa,
- Yabancı kökenli bir isim söz konusuysa, isim değiştirme davası açılmasında haklı sebebin olduğu kabul edilir.
Kimlikteki İsim Nasıl Değiştirilir
Yetkili ve görevli mahkemede açılan isim değiştirme davası sonucunda mahkemenin ismin değiştirilmesine karar vermesi halinde kişi, elindeki mahkeme ilamı uyarınca, kimliğindeki ismin değiştirilmesini ve kendisine yeni kimlik verilmesini Nüfus Müdürlüğünden isteyebilir. Günümüzde pek çok işlemin elektronik ortamda yapılıyor olması sayesinde kurumlar arası iletişim artık daha hızlı ve etkili yürütülmektedir. Bu bağlamda hakimin verdiği karar elektronik ortamda Nüfus Müdürlüğüne gönderilmektedir. Mahkeme ilamının kurum kayıtlarına işlenmesi akabinde isim değişikliği talep eden vatandaş yeni kimliğini alabilmektedir.
İsim değiştirme davası ücreti her yıl Adalet Bakanlığınca belirlenen asgari ücret tutarından az olmamak üzere başvurulan avukatça belirlenir. Genellikle tek bir duruşma akabinde karara çıkan bu davalarda iş yükü ve mesai süresi diğer davalara nazaran daha az olduğundan talep edilen avukatlık ücreti de o nisapta daha az olmaktadır.
Yetkili ve görevli mahkeme seçimi, doğru delillerin sunulması ve karar aşamasının düzgün bir biçimde takip edilmesi bu tarz çekişmesiz yargı işlerinde oldukça önemlidir. Zira kanuna ve usule aykırı şekilde açılan dava sebebiyle telafisi mümkün olmayan ciddi hak kayıpları yaşanmaktadır.
Farklı bilgiler almak için isim değiştirme ve soyadı değişikliği davası adlı makalemize göz atabilirsiniz.
Av. Cansu İLHAN ERKUŞ
