İhbar süresi ve İhbar tazminatı nedir? Kanun koyucu işçinin iş akdini feshederek hemen işten ayrılabilmesinin veya işverenin iş akdini feshederek işçiyi hemen işten çıkarabilmesini engellemek amacıyla İş Kanunun da belirli düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemeler ile kanun koyucu iş akdinin feshi iradesinin kullanıldığı anda hüküm doğurmamasını bu iradenin daha ileri ki bir tarihte hüküm doğurması kuralını öngörmüştür. Bu düzenlemelerin getirilmesinde ki temel amaç ise işverenin işçisinin hemen işten ayrılması ile işin aksamasını hatta durmasının önüne geçmek olmakla birlikte işçinin hemen işten çıkartılarak işsiz kalmasının önüne geçmek ve işçiye iş araması için makul süre tanımaktır. İş akdinin feshi iradesinin karşı tarafa iletildikten sonra işçi tarafından işte çalışılarak geçirilen süreye ihbar süresi, bu süreye uyulmadan iş akdinin fiilen hemen sonlandırılması halinde ise süreye uymayan tarafın ödeyeceği tazminata ihbar tazminatı denilmektedir.
İçindekiler
İhbar Süresi ve İhbar Tazminatı Şartları
İş akdinin feshi iradesinin ortaya konulmasından sonra işçinin işte çalışacağı sürenin (ihbar süresi) yani iş akdinin ne kadar süre sonra sona ereceği İş Kanununun 17. Maddesinde düzenlenmiştir. İlgili madde sürenin işçinin fiili olarak o iş yerinde ki çalışma süresiyle orantılı artacağını düzenlemiştir. İlgili maddeye göre;
- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, Feshedilmiş sayılır.
İhbar süreleri kanunda da açıkça görüleceği üzere 2 hafta, 4 hafta, 6 hafta ve 8 hafta olarak düzenlenmiştir.
Bununla birlikte fesih iradesinin ortaya konulmasından sonra işçinin veya işverenin bu sürelere uymayarak işi bırakması veya işi bıraktırması durumunda taraflar birbirlerine bu sürelerde ki işçinin aldığı brüt giydirilmiş ücreti tutarında meblağı ihbar tazminatı olarak ödeyeceklerdir. Konunun daha iyi anlaşılması adına örnek vermek gerekirse işçinin maaşı 2000 tl ise ve o iş yerinde 1 yıldır çalışıyorsa işvereni tarafından iş akdi feshedilir ve ihbar süresi içinde işçinin çalışmasına işveren izin vermezse işveren işçisine 4 haftalık ücreti olan 1864 tl işçiye ödenecektir.
İhbar Süresi ve İhbar Tazminatı Her İş Sözleşmesi Feshinde Uygulanır Mı?
Her iş sözleşmesinin feshi halinde ihbar sürelerinin uyulma veya ihbar tazminatı ödeme gündeme gelip gelmeyeceği önem arz etmektedir. Kanun koyucu her iş sözleşmesinin feshi durumunda bu süre ve tazminatların uygulanmayacağını belirtmiştir. Bunlar;
- Deneme Süresi İçinde Tarafların İş Sözleşmesini Sonlandırması
- İşçinin Haklı Sebeple İş Sözleşmesini Derhal Feshi (İş Kanunu madde 24)
- İşverenin Haklı Sebeple İş Sözleşmesini Derhal Feshi (İş Kanunun madde 25) dir.
Deneme süresi içinde yapılan fesihte ihbar süresi ve tazminatı yoktur. Buna karşın işçi tarafından iş sözleşmesinin haklı sebeple derhal feshi halinde işçi ihbar süresine uymak zorunda değilken ihbar tazminatını işverenden talep edebilmektedir. Ayrıca işveren tarafından iş sözleşmesinin haklı sebeple derhal feshi halinde işveren tarafından ihbar tazminatı talep edilebilecektir.
İhbar Süresi İçinde İş Arama İzni
İş Arama İzni: İhbar süresi içinde kanun işçiye birtakım haklar sağlamıştır. Bu haklardan en önemlilerinden biri de ihbar süresi içinde iş arama izni hakkıdır. İş arama izni hakkı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 27. Maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre işveren tarafından işçiye ihbar süresinde geçen her gün için günde 2 saatten az olmamak üzere iş arama izni verilmesi gerekmektedir. Bu izin hakkı işçi tarafından istenirse birleştirilerek toplu olarak kullanılabilmektedir. Eğer ki işveren tarafından işçiye ihbar süresi içinde iş arama izni verilmezse işçinin iş arama izninde (kaç saat ise) çalıştırıldığı her saat için %100 zamlı ücret ödenmesi gerekmektedir.
İhbar Tazminatı Alacağı Davası
İhbar Tazminatı Alacağı Davası: İşçi ve işveren tarafından ihbar tazminatı ödenmemek istememesi sebebiyle taraflar birbirlerine ihbar tazminatı alacağı davası açabilmektedir. Nitekim bu dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması gerekmektedir. Tarafların arabuluculuk ile anlaşamamaları halinde artık dava açılabilecektir. Ara bulucuya başvurmadan açılan davalar usulden reddedilecektir.
Ayrıca bu dava 5 yıllık zaman aşımı süresine tabi olup, iş akdi son bulduktan sonra 5 yıl içinde bu davanın açılması gerekmektedir. Dava da ispat yükü davacıda olup, davacı her türlü delille iddiasını ispat edebilmektedir.
Bir iş davası avukatı ile çalışılması davanın sağlıklı yürütülmesi ve istenilen sonuçların alınması bakımından önem arz etmektedir
