İdari para cezası, Kanun koyucu hukuk sistemimizde iki tür para cezası öngörmektedir. Bunlar; Adli para cezası ve idari para cezası olarak ikiye ayrılır. Adli para cezaları mahkemeler tarafından kişinin suça karışması sebebiyle verilen para cezasıdır. Buna karşın idari para cezaları devletin idari birimleri (Emniyet, Belediye, Valilik gibi) tarafından kişilerin kabahatleri dolayısıyla verilen para cezalarıdır.
İdari para cezaları 5326 sayılı Kabahatler kanunu madde 17 de düzenlenmiştir. Bu para cezasının en önemli özelliği, ödenmediği zaman hapis cezasına çevrilememesidir ki adli para cezası ile arasında ki en önemli fark da budur. Ancak bu kısıtlama devletin ilgili kişiden bu parayı tahsil edemeyeceği anlamına gelmemektedir.
Zira cezanın ödenmediği durumlarda ilgili idari makam icra yoluna başvurabilmekte ve alacağını bu şekilde tahsil etmektedir. (6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilir.)
İdari para cezalarına örnek olarak;
- Trafik cezaları
- Kapalı alanlarda sigara içilmesi sebebiyle kesilen para cezaları
- Kaçak işçi çalıştırma(çalışma izni olmayan kişileri çalıştırılması) sebebiyle kesilen para cezası
- İzinsiz sokaklara afiş asma sebebiyle kesilen para cezaları
- İmar kirliliğine sebebiyet veren kişiye kesilen para cezaları gösterilebilir.
İçindekiler
İdari Para Cezasına İtiraz
Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesinde idari para cezasına itiraz süresi, düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre; idari para cezası kararına karşı itiraz, kararın tebliği veya tefhimi (yüze okunması) tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılmaktadır. İtiraz süresi içinde itiraz başvurusunun yapılmamış olması halinde idarî para cezası kararı kesinleşir.
Fakat bu noktada önemli bir istisna söz konusudur. Kabahatler kanunu 27. maddenin 2. fıkrasına göre; mücbir sebebin varlığı dolayısıyla itiraz süresinin geçirilmiş olması halinde mücbir sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren en geç 7 gün içinde idari para cezasına itiraz edilebilmektedir. Kanun koyucu bu düzenlemeyle birlikte ilgili kişiye ikinci bir şans tanımakta ve beklenmeyen bir halin meydana gelmesi durumunda yeni bir süre öngörmektedir. Burada önemle belirtmekte fayda vardır ki; mücbir sebep dolayısıyla kişinin başvuru yapamadığını ispatlaması gerekmektedir.
İdari Para Cezasına Karşı İtirazın Yapılacağı Mercii
İdari para cezasına itiraz edilecek mercii Kabahatler Kanunu’nun 27. Maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre; itiraz mercii Sulh Ceza Hakimliği’dir. Fakat idari para cezası ile birlikte idari yaptırım kararı da verilmişse burada görevli mahkeme İdare Mahkemesi olmaktadır. Bu durumda idare mahkemesine idari işlemin iptali için dava açılması gerekmektedir. Bu durumun tek istisnası idari para cezası ile birlikte mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararı verilmişse burada itiraz Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılmaktadır.
İdari para cezası kişiye tebliğ edildiği zaman ayrıca ödemenin hangi makama yapılacağı ve en önemlisi de itirazın hangi süre içinde ve nereye yapılacağına ilişkin bilgileri de içermek zorundadır.
Ayrıca idari para cezaları adli sicil kaydı (sabıka kaydı) işlenmemektedir. Adli Para Cezası ise bu noktada farklılık arz etmekte ve sabıka kaydına işlenmektedir. İdari para cezasının adli sicile işlenmemesinin nedeni, bir suç karşılığında değil de kabahat karşılığında veriliyor olmasından kaynaklanmaktadır.
İdari Para Cezası Ödeme Yeri
İdari para cezaları mal müdürlüklerine ödenmektedir. Bununla birlikte bu durumun bazı istisnaları mevcuttur. Bu sebeple yanlış makama ödeme yapılmaması adına idari para cezası tebliğ evrakında belirtilen yere ödeme yapılması gerekir. Bununla birlikte bankalar aracılığı ile de idari para cezaları ödenmektedir.
Ayrıca kanun koyucu erken ödeme yapmak isteyenler için cezada ¼ ü oranında indirim yapmaktadır. Erken ödeme süresi cezanın tebliğ veya tefhiminden itibaren 15 gündür. Bu süre içinde ödeme yapan kişiler bu indirimden faydalanabileceklerdir.
İdari para cezalarında zamanaşımı süresi geçtikten sonra ilgili idare tarafından idari para cezası istense bile zamanaşımı itirazı yapılarak ilgili ceza ödenmeyebilmektedir. Kabahatler Kanunu idari para cezaları için iki tür zamanaşımı öngörmüştür. Bunlar; soruşturma zamanaşımı ve yerine getirme zamanaşımıdır. Soruşturma zamanaşımı kişi tarafından kabahat fillinin işlenmesinden itibaren kaç yıl içinde ilgili fiille ilgili soruşturma yapılabileceğini belirtir. Buna karşın yerine getirme zamanaşımı idari para cezaları kesildikten sonra kaç yıl içinde ilgili cezanın zamanaşımına uğrayacağını belirtir.
İdari Para Cezası Zaman Aşımı Süreleri
Soruşturma zamanaşımı Kabahatler kanunu madde 20 de düzenlenmiştir. Buna göre soruşturma zamanaşımı süresi;
- Yüzbin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde beş yıl,
- Ellibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde dört yıl,
- Ellibin Türk Lirasından az idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde üç yıldır.
Soruşturma zaman aşımının dolması halinde kabahatten dolayı kişi hakkında idarî para
cezasına karar verilemez.
Yerine getirme zamanaşımı ise kabahatler kanunu madde 21 de düzenlenmiştir. Buna göre; yerine getirme zamanaşımı süresi;
- Ellibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde yedi yıl,
- Yirmibin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde beş yıl,
- Onbin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasına karar verilmesi halinde dört yıl,
- Onbin Türk Lirasından az idarî para cezasına karar verilmesi halinde üç yıldır.
- Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin zamanaşımı süresi ise on yıldır.
Yerine getirme zamanaşımının dolması halinde idari para cezasına veya mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin karar artık yerine getirilemez.
Yerine getirme zaman aşımı süresi, kararın kesinleşmesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren işlemeye başlar. Bunu daha iyi açıklamak gerekirse 2010 yılında kesinleşen idari para cezası için zaman aşımı süresi 2011 yılının başından itibaren başlamaktadır. Kalifiyeli bir Kadıköy avukat aracılığı ile durumunuz hakkında en doğru ve güncel bilgileri alabilirsiniz.
