Hizmet tespiti davası nedir? Kural olarak her işçinin, çalıştığı süre boyunca işvereni tarafından sigorta bildiriminin yapılması ve primlerinin ödenmesi gerekmektedir. Fakat uygulamada ne yazık ki bazı işverenler kayıt dışı istihdamı kendi çıkarlarına gördükleri için kanunun zorunlu kıldığı bildirimi yapmamaktadır. İşçilerse işlerinden olma korkusundan dolayı bu durumu istemeden de olsa kabul etmek zorunda kalmaktadırlar. İşte hizmet tespiti davası, işçinin iş yerinden ayrıldıktan sonra geriye yönelik olarak çalıştığı ve sigortalılıktan sayılmadığı çalışma sürelerinin, sigorta kapsamına alınması için açılacak olan davadır. Bu dava özellikle erken emeklilik durumu için açısından büyük önem arz etmektedir. Bu dava işçi tarafından işten ayrıldıktan sonra ki 5 yıllık süre içinde açılmalıdır.
Bu 5 yıllık sürenin geçirilmesi halinde mahkeme kendiliğinden davanın düşmesine karar vermektedir. Özellikle bu dava erken emeklilik açısından büyük önem arz etmektedir.
İçindekiler
Hizmet Tespiti Davası Şartları Nelerdir?
Hizmet tespiti davası her zaman açılamadığı gibi tespit edilmek istenen dönem bakımından, sigorta kolları bakımından ve başkaca nedenlerden dolayı bu davanın açılması belirli şartlara bağlanmıştır. Şayet işçi, işyerinden ayrılmadan önce bu duruma yönelik bir tespitte bulunulmasını talep ediyorsa o halde dava açmak yerine SGK’nın müfettişlerini durumdan haberdar etmesi gerekir. Zira dava açma hakkı işten ayrılan işçiler için söz konusudur. İşçiler alo 170 numaralı telefon hattından SGK’ya ihbarda bulunularak gerekli denetimleri yaptırılabilmektedir. Dava açacak işçiler bakımından ise bulunması gereken şartlar şunlardır;
- Tespit ettirilmesi istenen hizmetin, davalı işverenin iş yerinde görülmüş olması gerekir,
- Görülen hizmetin sigortasız olması ve bunun kurumca tespit edilmemiş olması gerekir,
- Tespit davasının konusunu kısa vadeli sigorta kolları değil de uzun vadeli sigorta kollarının oluşturması gerekir,
- İşyerinin niteliği, 5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kapsamında sayılanlardan olmalıdır.
- Hizmet tespiti davası işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde açılması gerekmektedir.
Hizmet Tespiti Davası İçin Hak Düşürücü Süre
Daha önce de belirttiğimiz gibi hizmet tespiti davası her zaman açılamamaktadır. Hak düşürücü süre olarak tabir edilen ve dava açmaya yetkili kişinin davayı açmadığı zaman hakkının ortadan kalktığı bir süre söz konusudur. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde 86/9’da buna ilişkin bir düzenleme mevcuttur. İlgili kanun maddesine göre;
Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır. Örnek vermek gerekirse; bir işçi 3 yıl boyunca aynı iş yerinde çalışıyor ve fakat sigorta giriş bildirimi yapılmayıp aynı zamanda primleri ödenmiyor. Bu işçi örneğin 2019 yılının ekim ayında işten ayrılırsa bu davayı, 2019 yılının sonundan başlayarak 5 yıl içinde (2024 yılına kadar) açması gerekmektedir.
Hizmet Tespit Davasında Görevli Mahkeme / İspat
Görevli ve Yetkili Mahkeme; Hizmet tespiti davası için görevli mahkeme kural olarak iş Mahkemesi olmaktadır. Fakat iş mahkemesinin bulunmadığı yerlerde genel görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olacaktır. Yetkili mahkeme ise, davacının yerleşim yeri mahkemesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
İspat; Hizmet tespiti davasında ispat aracı her türlü delil kullanılabilmektedir. Nitekim bu tarz davalarda özellikle tanık delili ayrı bir önem arz etmektedir. Nitekim Yargıtay da bu tür davalarda tanık delilini özellikle esas almaktadır. Ama dikkat edilmesi gereken nokta, her tanığın değil, davacının çalıştığını iddia ettiği dönemde o iş yerinde çalışmış veya çalışıyor olan tanık işçilerin beyanlarına önem verilmektedir. Ayrıca komşu iş yerlerinde çalışan tanıklarda mahkeme de ispat açısından dinletilmektedir. Bu kapsama girmeyen tanıkların beyanları mahkemece hükme esas alınmamaktadır.
Hizmet tespiti davası gibi teknik bilgi gerektiren davalarda bir iş davası avukatı ile çalışılması, hak kaybı yaşanmaması ve davanın sağlıklı yürütülebilmesi açısından büyük önem arz etmektedir.
