09:00 - 18:00

İstanbul Avukat

Haksız Tahrik & İndirim Nasıl Uygulanır & Örnek Yargıtay Kararları 88

haksız tahrik

Haksız Tahrik nedir? TCK 29. maddesinde düzenlenmiş olup, kanun koyucu tarafından cezada indirim nedeni olarak gösterilmiştir. Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye verilecek cezada indirim uygulanmaktadır.

Belirtmekte fayda vardır ki; haksız tahrik ile meşru müdafaa arasında ki en önemli fark h. tahrik hali cezada indirim sebebi iken meşru müdafaa hali sanığa ceza verilmemesi sebebidir. Meşru müdafaa ile ilgili bilgi edinmek için meşru müdafaa adlı yazımızı okuyabilirsiniz.

Haksız tahrik indirimi nasıl uygulanır? 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 29. maddesinde izah edildiği üzere; haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on sekiz yıldan yirmi dört yıla ve müebbet hapis cezası yerine on iki yıldan on sekiz yıla kadar hapis cezası verilmektedir. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilmektedir.

Mahkemece, sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya cezanın ertelenmesi kararı verilmesi sebebiyle sanık hakkında haksız tahrik uygulanmaması hatalıdır. Zira sanığa verilecek ceza belirlenirken, sanık hakkında h. tahrik gibi tüm lehe hükümlerin uygulanarak cezanın belirlenmesi gerekmektedir. HAGB ve cezanın ertelenmesi hakkında bilgi almak için hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve cezanın ertelenmesi nedir adlı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Ayrıca suçta tekerrür hali de haksız tahrik indirimi uygulanmasına mani değildir. Her olayın oluş şartlarına göre h. tahrik başlı başına ayrıca değerlendirilecektir.

haksız tahrik

Haksız Tahrik Şartları

Kanun maddesinde haksız tahrike ilişkin şartlar ayrıntılı olarak izah edilmediğinden Yargıtay kararları ile bu şartlar belirlenmiştir. Peki, haksız tahrik şartları nelerdir?

İlk şart olarak; tahrik oluşturan bir fiilin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu fiil, bir insan davranışından doğmalıdır. Yani TCK madde 29 kapsamına; insanla ilişkisi olmayan bir hayvan saldırısına bağlı bir olayda haksız tahrik uygulanmayacaktır.

İkinci şart olarak gerçekleştirilen fiil haksız olmalıdır. TCK 29. Maddede “haksız bir fiil” kavramından söz edilmektedir. Haksız fiilden kasıt hukuk düzenince uygun bulunmayan fiillerdir. Hukuk düzenine aykırı olmayıp ahlaka aykırı olduğu değerlendirilen fiiller haksız fiil kapsamında değildir.

Üçüncü şart olarak haksız fiil, failde hiddetli ve şiddetli elem yaratmalıdır.

Dördüncü şart olarak haksız fiil sonucunda fail, hiddet veya şiddetli elemin etkisinde bir suç işlemiş olmalıdır. Burada anlatılmak istenen failde meydana gelen hiddet veya şiddetli elem ile failin işlediği suç arasında nedensellik bağı olmasıdır.

Beşinci şart olarak suçun tahrikte bulunan kişiye karşı işlenmelidir. Haksız fiili gerçekleştirmemiş olan ilgisiz üçüncü bir kişiye karşı suç işlendiğinde, TCK 29. maddesindeki hüküm uygulanmamaktadır.

Soruşturma aşamalarında (karakol veya savcılıkta) verilecek ifadelerde suç işlendiği ikrar ediliyorsa ve suç h. tahrik altında işlenmişse bu takdirde suçun haksız tahrik altında işlendiğinin belirtilmesinde fayda vardır. Ancak işlenen suç uzlaştırma kapsamında ise ve taraflar uzlaşırsa artık şüpheliye ceza verilmeyeceğinden burada h. tahrik uygulaması yapılmayacaktır.

haksız tahrik

Özel Haksız Tahrik Durumunun Düzenlenmesi

TCK madde 29 genel olarak kanunda düzenlenmiş olan haksız tahrike ilişkindir. Bazı suçlarda ise h. tahrik suçun içinde ayrıca düzenlenmiştir. Buna özel haksız tahrik durumu denir. Bu kapsamda haksız tahrike ilişkin özel bir hüküm TCK madde 129’da mevcuttur. Bu özel düzenleme hakaret suçuna ilişkindir.

TCK 129’a göre; (1) “Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir”. (2) “Bu suçun, kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi halinde, kişiye ceza verilmez”. (3) “Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir”.

Haksız tahrikin özel olarak düzenlendiği suçlarda (örnekteki hakaret suçu gibi) TCK madde 29 da düzenlenen genel hüküm uygulanmayacaktır.

haksız tahrik

Haksız Tahrik İndirimi Yargıtay Kararları

“Sanığın aşamalarda, yeşil kart başvurusu nedeniyle emniyet müdürlüğüne geldiklerini, alt kattan işlemin ikinci katta yapıldığını söylemeleri nedeniyle yukarı çıktıklarında, katılanın ameliyatlı kolundan tutup merdivenden aşağıya doğru iteklediğini ve bu sırada canının acıması nedeniyle sinirlenerek “şerefsiz” demiş olabileceğini savunması ve gerekçeli kararda kanıtlar değerlendirilerek katılanın bu davranışının mahkemece de haksız hareket olarak kabul edildiğinin anlaşılması karşısında, hakaret suçu yönünden özel olarak düzenlenmiş bulunan TCY. nın 129/2. maddesinde yazılı hükmün uygulanması gerekirken, genel nitelikli tahrik hükmünün uygulanması…” (Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 02.02.2011, E. 2010- 22676/K. 2011-816).

Sahibinin ihmal, teseyyüp veya kasti hareketleri sonucu, hayvanın zarar vermesi halinde, hayvana karşı işlenen fiillerde de tahrik hükümleri tatbik edilmelidir. Maddi olayda şikayetçi; ineğini bağlamamış, gerekli önlemleri almamış, henüz altı yaşında bulunan kızının nezaretine bıraktığı inek, sanığın tarlasına girerek zarar vermiştir. Gerekli özen gösterilmemiş ve önlem alınmamıştır. Sanık; şikayetçinin ihmali sonucu ineğin tarlaya zarar vermesinin doğurduğu öfke altında yüklenen suçu işlemiştir. Bu nedenle sanık hakkında TCY.nın 51/1. maddesinin uygulanması yerinde olup…” (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 24.12.1990, E. 1990-8-340/K. 1990-357).

“Kişinin haksız bir harekete karşı gösterdiği tepki bakımından en önemli husus, bunun haksız tahrik teşkil eden fiil ile nedensellik bağının bulunması ve orantılı olmasıdır. Ortada açık ve kesin bir ölçüsüzlük varsa, haksız fiil ile failin ruhsal durumu arasında nedensellik bağının bulunduğu ileri sürülemeyeceğinden, haksız tahrikin varlığından söz edilemez. Mağdurun, disiplin cezasını gerektiren … davranışları karşısında, sanığın, mağduru uyarması ve bir üst ve amir sıfatı ile gerekli disiplin işlemlerini uygulaması gerekirken, mağdura karşı tahribatı mucip olacak şekilde müessir fiilde bulunduğu ve böylece mağdurun haksız fiili ile sanığın gösterdiği tepkisel davranışı arasında, meydana gelen sonuç itibarıyla sanık aleyhine bir oransızlık olduğu anlaşıldığından, mağdurun bu davranışlarının sanık lehine haksız tahrik oluşturmadığı, …” (As. Yrg. DK., 17.01.2008, 2008/10-10 E.-K. )

Hak kaybı yaşanmaması adına h. tahrik uygulaması gerektirecek ceza davaların bir ceza avukatı ile yürütülmesi önem arz etmektedir.

Av.Elif Duygu NİZAMOĞLU

Esenler Boşanma Avukatı

Esenler Boşanma Avukatı & Avukatlık Ücretleri

Esenler boşanma avukatı iş yükünü çoğunlukla aile mahkemesi davalarının oluşturduğu, boşanma davaları ve fer’ileri konusunda ağırlıklı olarak çalışan avukatlara denir. Boşanma davaları beraberinde boşanma davasında

Read More »
İstanbul Kadıköy Boşanma Avukatı

İstanbul Kadıköy Boşanma Avukatı

istanbul Kadıköy boşanma avukatı başlıca çalışma alanı olan boşanma davalarında yargılama usullerine dikkat edilmesi davanın kazanılması açısından büyük önem arz etmektedir. Boşanma davası açılırken dikkat edilmesi

Read More »
Maltepe Boşanma Avukatları

Maltepe Boşanma Avukatları

Maltepe boşanma avukatları, boşanma davalarının en önemli aşamasının dava dilekçesinin hazırlanması aşaması olduğunu bildiğinden bu konuda müvekkilini özellikle bilgilendirmelidir. Boşanma davaları konusunda uzmanlaşmış bir avukat,

Read More »
Bayrampaşa Boşanma Avukatları

Bayrampaşa Boşanma Avukatları

Bayrampaşa boşanma avukatları boşanma avukatının çalışma alanlarının başında anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanma davası ve mal paylaşımı davası gelmektedir. Anlaşmalı boşanma unsurları nelerdir? Evliliğin en

Read More »