Görevi kötüye kullanma suçu nedir? Kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle sahip oldukları nüfuzu hukuka aykırı olarak kullanmak suretiyle, mesleki sorumluluklarına aykırı davranmaları veya bilerek bu sorumlulukları aksatmaları sonucu meydana gelen suç türüne denir. İlgili suç TCK madde 257’de düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine göre;
- Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi…
- Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi…
denilmek suretiyle görevi kötüye kullanma suçunun unsurları ve faili belirtilmiştir.
İçindekiler
Görevi Kötüye Kullanma Suçu İçin Fail, Suçun İşlenme Şekli ve Neticeleri Nelerdir?
Görevi kötüye kullanma suçu için, İlgili kanun maddesinde kamu görevlisi denilmek suretiyle bu suç türünün özgü suç kapsamına girdiği yani suçun failinin sadece kamu görevlisi olabileceği, suçun işlenmesine katkı sağlayan diğer kişilerin ise yardım eden veya azmettiren konumunda bulunabileceği belirtilmiştir (TCK madde 40). Burada açıklık getirilmesi gereken konu, kamu görevlisinden kastın memur olmadığı durumudur. Nitekim bir ceza avukatı bile TCK anlamında kamu görevlisi sayılmaktadır ve evleviyetle bu suçun faili olabilmektedir.
Görevi kötüye kullanma suçunun meydana gelmesindeki hareket tarzlarını kanun metninden yola çıkarak üç başlık altında toplayabiliriz. Bunlar;
- Görevin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle,
- Görevin gereklerini yapmakta ihmal göstermek suretiyle,
- Görevin gereklerini yapmakta gecikme göstermek suretiyle işlenmesidir.
Yine madde metninden yola çıkarak yukarıdaki hareket tarzları meydana geldiği zaman ortaya çıkacak neticeler de üç başlık altında toplanabilir. Bunlar;
- Kişilerin mağduriyetine neden olma (hem gerçek hem de tüzel kişilere karşı)
- Kamunun zararına neden olma
- Kişilere haksız bir menfaat sağlamadır.
Görevi Kötüye Kullanma Suçu Cezası, Şikayet, Zaman Aşımı, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Görevi Kötüye Kullanmanın Cezası;
- Maddenin 1. Fıkra hükmü suçun icrai bir davranışla işlenebilecek halini düzenlemiştir. Suçun cezası ise; altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıdır.
- Maddenin 2. Fıkra hükmü suçun ihmali bir davranışla işlenebilecek halini düzenlemiştir. Suçun cezası ise; üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıdır.
Şikayet;
Görevi kötüye kullanma, takibi şikayete bağlı suçlardan değildir. Bundan ötürü dava zamanaşımı 8 yıldır ve bu süre içinde yetkili makamlar suç işlendiği haberini aldıkları takdirde gerekli araştırma ve soruşturmayı yapmakla yükümlüdür.
Görevli Mahkeme;
Görevi kötüye kullanma suçu açısından Asliye Ceza Mahkemesi görevli mahkemedir.
Uzlaşma;
Görevi kötüye kullanma, uzlaşmaya tabi suçlar kategorisinde yer almamaktadır.
Görevi Kötüye Kullanma Suçu İle İlgili Yargıtay Kararları
- Avukat olan sanığın katılanın vekilliğini üstlenerek dava açmak için masraf aldığı halde, dava açmadığı gibi, açtığını söyleyip oyalamak suretiyle gerçekleştirdiği eyleminin TCK’nın 257/1. maddesi kapsamında icrai davranışla görevi kötüye kullanma suçu oluşturduğu gözetilmeden ihmali davranışla görevi kötüye kullanma kabul edilerek 257/2. maddesi gereğince hüküm kurulması aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır.( C YARGITAY 5.Ceza Dairesi Esas: 2015/ 9203 Karar: 2019 / 4314)
- Adana ili Aladağ ilçesi Pos Orman İşletme Müdürlüğünde orman muhafazamemuru olan sanığın, adı geçen işletmenin Yapraklı İşletme Şefliğine bağlı 141 no’lu bölmedeki 1978 adet ve 891.808 m3 dikili ağacın …’e ihale edilip, bu kişi tarafından verilen vekalet uyarınca … tarafından… plakalı aracına 192 adet 14.163 m3 ve 6 kental yakacak odun yüklendiği halde, sanık tarafından düzenlenen …. seri no’lu nakliye tezkeresine, 117 adet 10.255 m3 yazılıp, 75 adede karşılık gelen 3.908 m3 ve 6 kental orman emvali hiç yazılmayarak atılı suçu işlediğinin iddia edilmesi, UYAP üzerinden yapılan incelemede, orman emvalini taşıyan tanık … ve kestiren … hakkında aynı olayla ilgili olarak resmi belgede sahtecilik suçundan…Asliye Ceza Mahkemesinin 2012/185 Esas sayılı dosyası ile kamu davası açıldığının anlaşılması karşısında, suçun sübutunun değerlendirilmesi ve nitelendirilmesi bakımından söz konusu dava dosyasının akıbetinin araştırılması, mümkünse davaların birleştirilmesi, kesinleşmesi veya birleştirme olanağının ortadan kalkması durumunda ise asılları veya onaylı örnekleri bu dosya arasına alınarak, tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle sonucuna göre sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken, eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde hüküm kurulması, Sanığın sübutu kabul edilen eyleminin TCK’nın 257/2. maddesinde düzenlenen ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçu oluşturacağı gözetilmeksizin aynı Kanunun 257/1. maddesi uyarınca cezalandırılmasına karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir. (C YARGITAY 5.Ceza Dairesi Esas: 2015/ 10532 Karar: 2019 / 5694)
Ayrıca güveni kötüye kullanma suçu ile ilgili makalemizi okuyabilirsiniz.
