Aile mahkemesi nedir, Adalet Bakanlığınca her ilde ve merkez nüfusu yüz binin üzerindeki her ilçede, tek hâkimli ve asliye mahkemesi derecesinde olmak üzere kurulan bir mahkemedir. Aile mahkemesinin görevleri; aile hukukundan doğan dava ve işler, aile hukukuna ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfizi, kanunlarla verilen diğer görevlerdir. Aile mahkemesi özel görevli bir mahkeme olup, bu mahkemenin kurulmadığı yerlerde aile hukuku kapsamına giren dava ve işlere asliye hukuk mahkemesi bakmaktadır.
Bu mahkemenin kuruluş, görev ve yargılama usulleri, 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanunda düzenlenmiştir. Aile mahkemeleri, önlerine gelen dava ve işlerin özelliklerine göre, esasa girmeden önce, aile içindeki karşılıklı sevgi, saygı ve hoşgörünün korunması bakımından eşlerin ve çocukların karşı karşıya oldukları sorunları tespit ederek bunların sulh yoluyla çözümünü, gerektiğinde uzmanlardan da yararlanarak teşvik etmektedir.
İçindekiler
Aile Mahkemesinin Görevleri ve Kararları
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 41. maddesi “Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar. Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır.” diyerek aile kavramının önemi açıkça göstermektedir. Bununla birlikte Anayasanın ilgili hükmü aslında aile mahkemesi görevlerini de genel olarak belirlemiştir.
4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanuna göre; Aile mahkemesi, diğer kanunlardaki hükümler saklı kalmak üzere görev alanına giren konularda:
- Yetişkinler hakkında;
- Evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri konusunda eşleri uyarma ve uzlaştırma,
- Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan malî yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin gerekli önlemleri alma,
- Resmî veya özel sağlık veya sosyal hizmet kurumlarına, huzur evlerine veya benzeri yerlere yerleştirmeye, bir meslek edinme kursuna veya uygun görülecek bir eğitim kurumuna vermeye,
- Küçükler hakkında;
- Bakım ve gözetime yönelik nafaka yükümlülüğü konusunda gerekli önlemleri almaya,
- Bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunan veya manen terk edilmiş halde kalan küçüğü, ana ve babadan alarak bir aile yanına veya resmî ya da özel sağlık kurumuna veya eğitimi güç çocuklara mahsus kuruma yerleştirmeye,
- Çocuk mallarının yönetimi ve korunmasına ilişkin önlemleri almaya,
- Genel ve katma bütçeli daireler, mahallî idareler, kamu iktisadî teşebbüsleri ve bankalar tarafından kurulmuş teşekkül, müessese veya işletmelere veya benzeri işyerlerine yahut meslek sahibi birinin yanına yerleştirmeye karar verebilmektedir.
Aile Mahkemesi Davaları
Aile mahkemesi nezdinde görülen birçok dava olmakla birlikte konunun daha iyi anlaşılması için bu davalara bazı örnekler vermek faydalıdır.
- Boşanma davası, ( çekişmeli boşanma davası / anlaşmalı boşanma davası )
- Boşanmada mal paylaşımı davası,
- Boşanma sebebiyle maddi manevi tazminat davası,
- Velayet davası,
- Nafaka arttırma davası,
- Nafaka azaltma davası,
- Evlenmenin butlanı veya iptali davası
- Aile mallarının korunması davası
- Nişanın bozulması sebebiyle maddi – manevi tazminat davası
- Evlat edinme ve evlatlık ilişkisinin kaldırılması davası
- 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamındaki tedbir alınması davaları örnek gösterilebilecektir.
Hak kaybı yaşanmaması adına aile hukuku kapsamına giren davalarda aile hukuku avukatı ile çalışılması önem arz etmektedir.
Av.Elif Duygu NİZAMOĞLU
